.

.
Paisani in anda pà a fiera di u Niolu. LC Canniccioni v 1910

11/01/20

À C (38)

Suniava:
D'u tò corpu parfumatu
N'arresta lu prufumu,
Di rosa, sali e vetiver,
Ni sogu imbriaccatu.

Ma tu induva sei ?
E, m'annegu tribulatu,
In un mari d'arghjentu
Verdi, lisciu, lisciu,
Tranquiddu,
Pari vituparatu.

M'annegu in lu vapori
D'un mondu senza fiattu,
Tal' u ziteddu mutu,
D'un essa statu amatu,
D'un amori tamantu
Tacitu, mortu e piattu.

À mora.

02/01/20

A razioni, a paci, e... a saluta !

Ma comu sarà chi m'arricurdava di sti cosi passati e trapassati di u 17 ?
 Di i "razioni" ch'eddi ci avivani datu in più, i "suppléments extraordinaires", ch'eddi chjamavani, e ch'eddi ci avinani datu par capu d'annu: prisutu 100 grammi (iè, 100gr, par omu, contani !), dui biscutini secchi, 125 centilitri di vinu (in più di i 50 cl di l'addocu raglamentariu di u vinu e i 6 cl d'acqua vita u ghjornu), Sciampagnu : una buttiglia da sparta à 4, sigaru à 0.10, un par omu e in più, 2 citrò, isiè ni, 2 citrò par omu... Chi campazioni, o figlioli... megliu cust'annu cà annu, chi ni sarà d'un antr'annu ?!
Divizia.

A Paci e a Saluta à voi, chi noi...
E, dumani, anh, anh !


22/12/19

19/12/19

Werck (13)

S'affundava u bateddu e mi vinivani i paroddi di l'Invitu. Pinseti, à Duparc !

A boci diciva:

"Mon enfant, ma sœur, ... songe d'aller là-bas...aimer et mourir... au pays qui te ressemble."

(...)

"Les soleils mouillés
De ces ciels brouillés
Pour mon esprit ont les charmes
Si mystérieux
De tes traîtres yeux,
Brillant à travers leurs larmes."*

Di li sò soli trosci, (u mari, un ni parlemi...) Di i celi inturbiditi, mutti, chi n'avemi da dì ?
Ed à spampigliulà cuì, arresta li tò occhji. Traditori e trà lacrimi preditori.

Misteriori...

*Ch Baudelaire & H Duparc


11/11/19

Werck (12)

Mischiatu à lu surrisu soiu, mi vensi u souvenir di l'ossi di Brantain. Fù eddu, stu Brantain, capitanu d'un ghjornu (d'aostu 1915), fù tombu, fù persu, fù ritruvatu, inguttuppatu anch'eddu ind'una cupertina bleue,  purtatu cuì à l'appossu di i bombi numichi. Chi cuì, si sà, chi si sta megliu.
Ah bon ?
Arresta li sò scarpi e lu sò pantalon.
Un acidducciu persu s'apodda à lu balcò...

Da 
Histoire de couleurs
Duriez

Werck (11)

Ma chi tanti bateddi ?
Travidivu... l'abbruccà.
A prima cosa che fù, fù lu sò visu tintu, e lu sò sgardu impressu nantu à un nuvuloni, un nivuloni neru di un celu affuscatu. Pariva tuttu ch'edda mi parlessi d'una bocci dolci, dò.
U surrisu listessu. À inguttuppammi, parò, era un silenziu lestru e un frettu putenti: u cori sappiva aghjà di li sò labbri mutti, li sò "je t'aime" vanni.
Sintedi, tandu, un vuciali superiori, dissi:  "Son visage appartient à un autre !" 
E tuttu à balia.

Da 
Histoire de couleurs, 
CFD colorisation 
À ringraziaddi.
(Ditagliu)

02/11/19

Wreck (10)

Comu avarà fattu a sorti, à sorta tantu velenu d'un fiori ?

Ghjoccu à carti
15esimu seculu
BNF

12/10/19

Quaestio de aqua et terra.

U tò silenziu, bocci di Diu.

Puesia, opus 103

"È quantu chi l'invisibili lucicchessi
sopru à la pendita alata,
Rimani un pocu di una notti chjara*
misculata à stu ghjornu d'arghjentu.

Vedi, più nun pesa tantu a luci
Nantu à ss'ubedienti cuntorni
Culanda, ssi paisoli, d'essa luntani,
E sempri, quachissia à purta li cunfortu."


(Rilke, Da a versioni francesa, Quatrains valaisans,9, 1926)

*il reste un peu d'une claire nuit
 Da leghja cù Schubert fantasia in fa minor op. 103 d 940.

23/09/19

Lyon

"Adieu Printemps ! Voici le froid, la nuit, la mort." 


L. Jamnot (ditagliu)
Le poème de l'art
Lyon, musée des beaux-arts 

21/09/19

Photografia (1)

Mi n'invengu, una sera, m'aviva intratenutu, à Badulphe Pothin. M'aviva dettu ssi paroddi dedicati à Una:

"Tu aimais les étoiles en compagnes lointaines. Tu disais leur parler, pour les apprivoiser, et apprenais leurs noms.
Peut-être en es-tu une ?

Tu avais ceint tes armes en bouclier certains et recouverts tes mains de blasons inutiles, philtre pour retenir tes larmes, et porter ton regard, à l'envers, merveilleux.

Le temps était passé, son cortège de drames, et il n'epargnait rien ni ta peau ni la mienne. Le temps était passé, comme passent les heures, douces, egrénées quotidiennes.

Et comme le temps est long, lui... à passer, à rythmer les ennuis, à recoudre les plaies de demains improbables. Le temps ne résout rien, il éloigne, c'est tout: un jeu à sommes nulles, inexorable amant."

18/09/19

31/08/19

Werck (7)

"Loda u mari" diciva quiddu !
U bateddu fila, filava o Bé, se tu sapissi...

A sera doppu (u 13 d'uttrovi), erami in altu mari, sintidemi u bastimentu scuzzulatatu da u maroni, buhh, un tangheghju tremendu, chi basta. Un colpu e dui e trè !
E noi, insarrunati in quiddu cascitoni di a cala suttana.
Cattiva strada: lu bateddu s'affundò in un amè. E noi vultugliati tra travi, sacchi, sacconi e acqua cutrata di u mari d'Irlanda !
Aporia ?
Ci affudavami.
Comu mi sarani vinuti tandu, in capu, i dolci paroddi intesi, una sera, à La Renomée des Escargots, tandu:

"C'est une gamine charmante, charmante, charmante,
Qui possède une âme innocente, innocente.
En elle tout est poésie, poésie.
Elle répond au joli nom d'Aspasie..."*

Trataleru, laleru, la, là : suneti lu trappachjoni... s'affonda lu battiddoni.





* Da Phi-Phi, Albert Willemetz, musica Henri Christiné (1918)

29/08/19

Wreck (6)

Fù lu sò sguardu, lu sò occhju ciarnenti, e di li sò occhji, i nivuli, la me sorti !

Ma par avà, mi truvava schiavu à mezu ad un umanità intera pronta à sugnà d'altri sogni, d'altri dumani e d'altri sogni d'altrò.
Ma per avà, ci truvavami à parecchji à tocca à tocca, in quiddi fundaccioni mancu fatti par u bestiami, tra travi e travoni... frateddi schiavi indi i fondi d'un bateddu persu.

E filava, u bateddu, filava.

28/08/19

Werck (5),

À C. (36):

Poi, vinsi la morti, li tò occhji t'aviva*.

* Da u "Verra la morte..." di C Pavese

27/08/19

Werck (4)

Piuviva.
Il pleuvait.

Werck (3)

Un vi digu nudda di u me viaghju, à costa di vita, trà Conflans à ghjugna à Le Havre. Nuttati ind'i fossi, ghjurnati listessa...
Campavu piattu piattera, cù li giandarmi appressu, à maculassi u ciarbeddu da a mani à a sera. E dorma, dorma ? Poccu e micca !
Quaranta trè ghjorni par fà centu e cinquanta chilometri ("43 nombre premier", avaria dettu à Lejean, u sintivu da cuì), chjù l'infernu !
Ma l'avivu fatta: eru ghjuntu u prima d'uttrovi in Le Havre (certi nomi, "le, le havre de paix...", m'aviva dettu u tintu Lejean in quidda tranchée di ..., un mi veni micca).
Doppu, mi ci è vulsutu dinò tre ghjorni par avvicinami da u portu e truvami un piattoni. E tre ghjorni di di più par tuccà un matalò, briacu abbastanza, in tertecula, par stami à senta, ma micca briacu persu chi tandu pirdivami tempu e raghjunamentu.
Fù fattu e m'infattò à Wuglielmu dettu l'irlandesu, una notti versu mezanotti, come ci vuliva, surtiva d'un baru. Fù subitu interessatu u tipu, fù. Piuviva.

Werck (2)

Vinsi quiddu ghjornu à Wugliemu (è cusì ch'e u chjamava), marinaru, inglesi mi pari sempri prontu à vinciasi unipocchi di soldi. L'avivu cunniscitu in un baru, di quiddi locchi sapeti...
Vinsi dunqua e mi dissi, sottu bocci:  "Ton bateau, il est prêt. J'ai tout préparé ton voyage. Tu me donnes les sous maintenant !"
Cacciedi i quattru centu franchi, ch'erami d'accunsentu. Wugliemu i si pigliò. A cuntintezza di u dinaru vintu, li si vidiva nantu a sò faccia sainata, rossa. Baiuccaghju !
Mi fessi passà à l'appiattu e mi truvedi nantu à unu di sti bateddi sgangarati e à veli tavunati, chi faccivani u serviziu à cicchiciambara trà Le Havre e Buenos Aires.
Di sti bateddi carchi à traffichi, chi m'eti capitu: botti di u vinu e d'acqua vita, tabaccu, oru... vinduti contrabandu, più, omi, donni e ziteddi e ropa di tutti i culori.

St'ondici d'uttrovi, à tre ori di mani, cù un ventu à punenti, apparichjedimi.

26/08/19

Wreck (1)

Tuttu cuminciò cuì l'11 d'uttrovi 18.


FJ Mortimer
L'Arden Craig
Cù aiutu di P Filippi, u ringraziu. 

25/08/19

Arkhangelsk

Comu avaraghju fatu à  truvami cuì ?
À v'aghju da cuntà.

15/08/19

Santa Maria



Giovanni Battista Salvi, 
dettu "Sassoferrato" 1609-1685, 
Madonna col Bambino ed angeli
Galleria Corsini, Roma.

10/08/19

San Larenzu

Paretecci d'ogni luntananza. Scimità, u mali u cunnuscimi.


20/07/19

Mon rêve familier...

À Lejean, li piaciva à Verlaine, Paulu di u sò nomi.

"Son nom ? 
Je me souviens qu'il est doux et sonore
Comme ceux des aimés que la Vie exila.

Son regard est pareil au regard des statues,
Et, pour sa voix, lointaine, et calme, et grave, elle a
L'inflexion des voix chères qui se sont tues"


14/06/19

À C. (35)


Si quaeris miracula
Mors, error, calamitas,
Daemon, lepra fuguint
Aegri surgunt sani

Cedunt -mare vincula,
Membra resque perditas
Petunt et accipiunt
Juvenes et canti

Pereunt pericula,
Cessat et necessitas
Narrent hi qui sentiunt
Dicant Paduani

Gloria Patri et Filio
Et Spiritui Sancto




Da ringrazià: Scontri Maria Leandri e People of Corsica.

20/04/19

Perdono mio Diò.

"Maligna ne gli altri
Oddio la grandezza
Oddio l'allegrezza
La mia iniquità."

Stabat Mater
Il Pergolese
1736

14/02/19

À C (34)

Diceni cà l’altru mondu si passa una vita nova.
Si rinscontrani l’amanti e l’amori si rinova...
Se la fussi vera quessa nun m’impurtaria di mora.

09/02/19

À C (33)

La Madeleine, (farraghju-marzu) 19..

A tò peddi cusì chjara, era ingonfia appena, à pena.
Tu, aspittà, più nun vulivi.
E vensi u silenziu e corsini lacrimi di sangui marturiati da li nostri ciarbeddi induluriti e macchi.
Tu tacita, eiu, Edda... muta.
Di ssi silenzii passati si nutrisci l'Oghji, cù un silenziu maiori. Ma chi valarà stu silenziu empiu à rumori pieni ?
Ti tengu e cun ostinazioni e prima di stu ghjornu, e da stu ghjornu, e nanzu da stu ghjornu, e in stu ghjornu, listessa.
Quali  ci sarà à capiscia, fora di noi, malgradu i sò sforzi, a sò curiosità?
Chi, stu silenziu è nostru. Prù ch'edda sighi, ssa disfatta, or' lu trionfu nostru...
U silenziu distinu di l'omu... eccu, tuttu ciò che nò semi statu capaci à construiscia, in dui. Par u sempri.
Silenziu ed amori mutu, funi a nostra prova, riassuntu di l'amori nostru.
Povar'à noi, và.

31/01/19

Le temps passé (tempi impiitati)

"E pò, salvà qualcosa di ssu tempu duve nun camparemi mai più."

Annie Ernaux, Les années, Gallimard 2008

21/01/19

Route de Prilly (1)

De la route j'aperçois, je crois, ta maison de là-bas.
Mais, que pouvais-tu savoir des soleils couchants, si ce n'est leurs reflets ? Il est vrai, tu voyais leurs levers.
"Ô lac ! l’année à peine a fini sa carrière,
Et près des flots chéris qu’elle devait revoir,
Regarde ! je viens seul m’asseoir sur cette pierre
Où tu la vis s’asseoir !"
Lamartine

02/01/19

À C. (32)

Delectatio morosa:
Paci e saluta o Marì Ughetta, paci e saluta!

11/11/18

Ceux de 14 (3)

À Sulvestru S., (chi fù unu di quiddi).

35, sò trenta cinqui i nomi da marcà nantu à u munimentu, da vena, di i Petri Rossi.
35 nomi dà sculpiscia in lettari d'oru finu: "Aux enfants des Petri Rossi morts pour la France...". France ! Madre miccidaghja, sarpa inturcchjulata à u palu di li setti forchi.
"Ziteddi, dissi Santu, a vi digu eiu,  faremi un aiutu, una chjama*. Vi mandarani midaglii, vi darani cunsiglii: "Honneur aux morts, immortels conseillers des vivants." Tè!"
U restu: i vivi, (carri mezza, brusgiata, attusicata, intazzata, struppiata, tagliatia, pistata, scianca, guercia, svaculata e mozza...), sarani u triplici.
Suneti clerò**, suneti. Suneti i masulchi, e fettici baddà, ch'avà semi imparati, sapemi lu francesu!


*(S'aiutu sarà fattu, in paesi, in u 1926)
** Batteti a Diana

Ceux de 14 (2)

Ch'aviva da arristà ?
Noi, morti, l'anima sfrasciccata, purtata sottu tarra da una forza soppraumana.
Noi, morti vivi, murtulaghji firiti par u sempri.
L'eternità? Sapivami ghjà tuttu di tutti i misteri du stu mondu e sapivami, ancu, i misteri di l'altru. Avivami viaghjatu da l'inferni à i paradisi. Sappivami, parò, chi l'infernu eddu dura più massi.
Oramai, buccii un ci ni pudiva più essa. Sapivami, par un tempu, a Verità. Digu, par un tempu. 
L'ora di a sfassera era ghjunta!
U tempu di a smintichera s'era apartu. Quantu anni ci vularia à scurdassini di ssi visi martirizati ? 
Una stonda par certi, l'eternità e altru par d'altri, par noi altri disgraziati. 



Ceux de 14 (1)

"V'hani tombu, stirpera maiò. Vostra vita, l'eti data, seti i veri disgraziati.
Eiu, un sogu cà què, ciò che nò emi fattu insemi, lu nostru suffrimentu, la nostra gioa, i paroddi che nò dicivami, i visi che nò t'avivami mezu à d'altri visi, la morti vostra.
Sareti centu o appena di più, vostra multitudini mi pari spavintosa à mè, pesa mirè, pesa. Pesa troppu, troppu zeppa par mè chi sò solu avà. Quantu avaraghju persu di li motti vostri, agnu dumani, e di li vivi paroddi vostri, di tuttu ciò che vò erati. Un m'arrestu cà eiu, cù u ricordu di voi, che vò m'eti dattu. Guasgi nudda: trè surisi nantu à una fotuccedda, un vivu à mezu à dui morti, mani posti nantu à i spaddi. Strignini l'occhji, tutti à trè, par via di u soli veranincu. Ma di u soli, nantu à fotò grisgia, chi n'arrestara ?"*

*Da, M Genevoix, Ceux de 14,
p 910-911, L'adieu, Libru IV, L'Èparges. GF Flammarion ed. 2018.

05/11/18

À C (29)

Par KeP

Mi tinisti caru indi un'unesta falzia
Verità, -indi u drittu di a buccia
Mi tinisti- più indà: fussi statu
Indoccu! Al' di là! E fora di u sognu!
Mi tinisti e ancu di di più
Di u tempu. - Segnu di a manu di Diu !
Amori, oramai:
- Ты меня не любишь больше-
- Tu ne m'aimes plus-
- You no longer love me-
- Più nun mi teni caru-
È, in pocchi paroddi, a verità da l'iniziu à a fini.*

12 di dicembri di u 1923.

*Marine Tsvetaieva, Le Ciel brûle, Paris, Gallimard, coll. "Poésie", 1999, p.119. (Massimu da a traduzioni in francesu di Eve Malleret.)
In
https://lyricstranslate.com/fr/you-who-loved-me-falsehood-lyrics.html

16/10/18

À C (30)

J'aurais tant aimé, déserteur, découvrir Strasbourg dans tes bras.

03/10/18

LS

"Vita brevi, morti certa,
Da u murì, l'ora è incerta (...)
Finisci tuttu, finisci prestu,
L'eternità nun finisci mai."*

*Lira Sacra, massima 12

29/09/18

Bêtise de la guerre

Operai occhji orbi
Penelope imbecili
Ninna di u caos
Duve u nienti badda
Guerra, o guerra accupata à u chjoccu di tutti l'escadrò,
Piena, piena à rumori furiosi di li nostri trumbò,
O donna surpa sangui, chi, firoci, invezzita,
Brutta, catapughji l'omi in quidda matacina,
Nubi duve u destinu si sconcia, e duve fughji Diu,
Duve svulazzeghja un chjarori più bughju di a notti,
Tonta tamanta, di ventu, di fulmini armata,
Da chi servi, o giganti, da chi servi o fumi,
E se i tò ruvini custruisciani u mali,
Se, par u bistiali caccicheghji l'animali,
E se mancu tu nun sà, l'ombra duve tò azzardu si sdraia,
À disfà un imperatori, da curunà un antru ?

Victor Hugo

19/08/18

Soli e calabronu

à Ghj C.

M'eru aluntanatu da Parighji senza mancu sapè par induva piglià? Marchjavu fiumi fiumi, suvitavu a strada fiumalina. Nantu à una pancarta passata, c'era scrittu "Conflans", (induva l'Oise cunfluisci cù a Seine) u fiumi fattu di ssi dui, s'era cupertu à "peniscii" chi viaghjavani da u mari à Parighji, da Parighji à u mari, in un codd'e fala à l'infinitu di i ghjorni.
Ci sarà statu un depositu o un garasgiu o qualcosa cusigna ?
Marchjavu, m'arricurdava à Lejean e di ciò ch'eddu m'aviva dettu poccu nanzu di morasini, un ghjornu di marzu, u 21.
Ssu ghjornu, ch'e vi dicu, t'aviva u calabronu neru, neru.
Dissi:
"Le soleil d'aujourd'hui, me parle comme les yeux d'un soldat malade qui sourit et se meurt. Tu verras Sarratu tout est dans la couleur du soleil, notre solitude aussi."
U m'avaraghju presu ancu eiu, quistu u calabronu?
Nò, andemu !


14/08/18

Fini di a parti IV

La Samaritaine (3)

Vinti ghjorni par ghjungnamini in Parighji !
Pariva spintu lu sò visu, parò quand'e a vissi, oh u batticori, un vi dicu ! Trimavu.
A sera nanzu arimani, m'eru travestitu, mascaratu, in infermu di a guerra cù un rocchju appena longu, m'eru ligatu u ghjinocchju* da i dui parti, d'un pudè più piigà a ghjamba manca. Cusì scianchittavu, e piattu à quiddu angulu, un m'arristava cà à aspittà à Maria-Ughetta, ch'edda aviva da sorta da sta porta cuì (visticata arisera sapivu chedda aviva da sorta à porta 3. "Porte trois" ch'eddi dicivani, chi in un magazenu comu a Samaritaine, porti di surtita, ci ni sarà statu ancu vinti ! À vi dicu eiu !).
M'eru missu davanti à a vitrina, à a limosina (tra rue de la Monnaie, manc'à dì !.. e rue Baillet), ch'edda mi passessi bè davanti e ch'e a mi pudessi coglia. Un n'avivu avutu mancu à cambià i me panni ch'erani dighjà beddi stracciati e... imbalsamati di guasgi 20 ghjorni di quidda campagna di disertori, meia. Barba e capeddi, un ni parlemi !
M'eru pusatu, culu in tarra, cù a me gamella accanta, da racoglia qualchi baioccha binidetta, ma, pinseti... anh, anh!
- Lampavu : "Pour un mutilé de guerre, pour un mutilé de guerre..."
Un mi fighjulavani mancu, quantu ch'e un ci fussi. E a ghjenti passava la sò strada.
Sunati i sei chjocchi di la campana, à u sortì di l'impiegati, vissi subitu à Edda à mezu à migliai e migliai à ghjenti.
M'avvicingu, sciancu più che mai, (o com'era bedda cù la sò paglietta nera e fina), li dicu:
- "Ayez pitié d'un pauvre infirme."
Tandu edda: " Voulez-vous me laisser passer, allons !"
- Eiu, sempri eiu: "Ayez pitié d'un pauvre infirme !"
Edda : "Voyons, n'insitez pas !"
Eiu: "Allons, Marie-Hughette, si vous n'avez pas pitié d'un infirme, ayez au moins pitié de moi !"
Edda: "Mais lachez-moi et qui êtes vous, je vais appeler de l'aide ?!"
Tandu eiu: " Marie-Hughette, c'est moi, Sarratu !"
- "Vous ??? Comme vous avez... Comment est-ce possible?"
Era scumossa, a vidiva, tandu mi dissi: "Oh, vous ! Pourquoi si tard ?!"
- Eiu: "..."
- Sempri eiu : "Je me suis glissé jusque là, car je dois vous dire que..."
- "Mon cher filleul, je dois vous parler. Je vous en prie, soyons sérieux, écoutez-moi et veuillez lâcher mon bras, je vous prie. Il faut que je vous dise: vous souvenez-vous d'une de mes lettres? Ces lettres où j'évoquais mon travail nouveau**. Ces lettres auquelles vous ne repondiez pas souvent... Ne vous avais-je pas parlé, alors, de mon responsable, Monsieur Brulelliot ? Eh bien, il faut que je vous dise, avec cette satanée guerre, mes blessures, vos lettres qui n'arrivaient jamais, ma pitié, ma lassitude, ma colère aussi. Bref, je suis guérie et ce Monsieur Brulelliot est entré dans ma vie. Vous devez savoir que j'ai accepté ce pacte là, et, tante est d'accord avec mon choix, oh..."
- Eiu, surpresu, dilusu, soffiu tagliatu:
"... Ce monsieur Broulidot, euh..."
- "Brulelliot..."
- "Ce Monsieur saura j'espère vous apporter ce que vous attendiez réellement de la vie. J'en suis sûr.
Vous savez, pour ma part j'ai eu, ces quelques dernières années, une maîtresse exigeante. Pardonnez-moi, mais je viens de la quitter."
- Edda: "Comment, vous avez aussi déserté ? Mon Dieu !"
- Eiu: "Oui, mon Dieu. Alors, Marie-Hughette, à dans trente ans peut-être !.." (surisu).
- Maria-Ughetta: "Pourquoi dites-vous cela Sarratu ?"
- Eiu: "..."
- Maria-Ughetta: "Décidément, Sarratu, nous n'avons pas les mêmes souvenirs. Adieu mon pauvre ami."
- Eiu: "..."
Ssu "pauvre" ch'edda m'aviva lampatu in faccia, l'avivu cuì. Prestu, mi truvedi à u Pont Neuf, presi la rue de la Mégisserie chi sbocca à Châtelet. Mi piattedi in uni scorru da pudè mi caccià u pezzu di legnu chi m'impidiva di marchjà bè. Eiu, un sapivu mancu induva andà. Erani ottu ori e mezu di sera. Sogu intrutu in un cafè, Le Royal. Un poccu di più e mi cacciavani fora. Mi soggu commandatu un'apissenta. Sdrughjia u zuccaru, culuritu di giaddu, nantu à a cucchjarina d'argentu, bedda appuntiddata cù lu sò manicu d'ivoriu biancu (ivoriu culori di u sò nomi, u veru. Quiddu ch'un diciaraghju cuì). Videndu ssu zuccaru, mi pariva à veda u me cori lampatu in un bagnu di vitriolu strascaldatu. U mi sciacchedi. E pò, sparii in quiddi notti d'aostu, ssi notti, sapeti, quandu u soli mai, mai un si cala. Avivu da piattammi da i giandarmi e da i sò sbirri. Era u mè scoppu maori.
Marie-Hughette edda a m'eru persa par sempri. Avaraghju pientu a sera?
Un n'avivu più da fà cù sta villa e quiddi chi ci stani: il fallait que je m'efface.

(c) Gallica


*Veda: "attaccàrisi u jinocchju" in, SC Trovato, La fiera del Nigrò p119, Sellerio ed. Palermo 2006.
**Cf. u bigliettu di ssu 27 di ghjinnaghju di 1918.

22/07/18

Ausencia

Si ne va da tè u me corpu goccia à goccia
Si ne va lu me visu in un solu oliu sordu;
Si ne vani le me mani in un mercuriu scioltu;
Si ne vani i me passi in dui tempi di pulvina.

¡Se te va todo, se nos va todo!

Si ne và la me boci, chi campana ti facciva,
Chjusa à tuttu ciò ch'un era ciò chi nò semi.
Se ne vani ' me carezzi sfilati,
Dipaneddu, davanti à li tò occhji.
E, si ne mossu lu me sgardu chi, quandu eddu mirava à tè,
Purtava in li tò occhji e u ghjineparu e l'olmu.

Mi ne vogu, e da tè portu via u tò fiattu:
Soggu eiu sudori, chi da u corpu toiu, si ni và in vapori,
Mi ne vogu e da tè, mi portu veghja e sonnu,
E in lu tò più ricordi fideli, mi sfassu.
In la mimoria toia voltu comu à quissi
chi mai nun sò nati, ne par vaddi ne par mari.

Sangui saria, e fussi eiu i palmi d'agnuna di li tò mani,
Di u lavoru toiu, in la tò bocca di mostu.
Vulariu essa, or', li visceri toi, e brusgiatu* da u foccu, essa in li tò passi. Passi ch'oramai più nun sentu, più nun sentu.
¡Ed essa in la passioni toia chi ribomba di notti
Comu è a dimenzia di ssi mari suligni!

¡Se te va todo, se nos va todo!

Gabriela Mistral, Tala, Buenos Aires, 1972

(*Datu à u feminili ind'a versioni originali.)

04/07/18

Semper fidelis

Sestu ghjornu di diserzioni.

Buvunava a morti e splindiva a luna sabatina... E tanti e tanti città in ruvina.
Tamantu parcorsu, cù u bisestu adossu, da Luneville (!!!) à ghjunghja ind'i ssi circondi Parighjini, à forza di i forzi, ci sò ghjuntu! À mala pena fù fatta... e, a ridicu, ci sò ghjuntu!
Ci vulivava à veda, strada facenda, i burrascati di feli e di farru e di foccu chi s'erani purtatu tuttu. Tarra brusgiata, tarra martirizata, vultuliata, tarra adumbarciata... un arristava nudda.
Cuì, c'era statu una casa, cuì. Si vidiva. Ma, casa, un ci n'era più oramai: bistiamu, ghjenti, amori umani, un arristava nienti, cà piaghi in carri viva !
Di fatti, u nienti s'era impiutu u tuttu. Ticchjà, sì, c'erani i varmi, à ticchjassi.
A morti, cialamedda, edda si ni ridiva.
A mè, erani i gendarmi à tenami à l'aghjabu. Mi piattava da a mani à a sera ch'un pudivu viaghjà troppu à campiva: tali à a talpa surtivu di notti.
E par ciò chi era di Maria-Ughetta, mi sguiavu par edda... sempri, sempri...

01/07/18

Lejean

Mesnil la Horgne, 30 juin 1918

Terzu ghjornu di diserzioni. Trafurcinava da fughja militari aliati, spii e giandarmi francesi.
M'eru laccatu culà u cumendamenti à Lejean, à sò spalma dinò, ma mi eru vistutu, eiu, di li sò panni civili.
A vita, sapeti...


Eyzahut donc

M'eru pusatu una stonda in una casa biota meza falata in tarra, ind'à sò carciara lasciata à guaru. Massimu à piattammi da i giandarmi e da u soli (chi u più beddu mumentu par un disertori, sapeti, è u cilenti). U più chi mi pisava un era tantu u gramofonu, ne mancu a me diserzioni. Nò, u più chi mi pisava era ciò chi mi trascinava in capu: prima, Marie-Hughette e doppu u... doppu da vena.
M'eru pigliatu i vistuti civili à Lejan cù u sò pacchettinu di lettari ch'eddu tiniva cun grand' primura ind'i uni stacca falsa e sfilata chi era stata cusgita, una volta, à filu rossu.
(Mi missi, tandu, à leghja incù poccu vargogna, in timiconu e curiosu.)

Eyzahut dans la Drôme, le 21 juillet 1915

Mon cher Amour,

Comment en suis-je arrivé là?
C'était hier.
D'abord j'ai entendu une voix et acheté un livre. 
Ce livre parlait d'Eyzahut, ses mots étaient étrangement rythmés. Il m'a semblé qu'il me parlaient de vous. De nous.
Mais savez-vous encore lire ?
Alors, le soleil est mort et je suis parti au régiment. Je sais que j'ai pleuré, je crois me souvenir que tu as ri, n'est-ce pas ? Ou bien était-ce le contraire? Ou bien encore rien de tout cela ?
Mes souvenirs se brouillent, j'ai laissé là-bas ma raison et me voici, ici, sur le front de l'Est, avec des hommes à mener et avec nos souvenirs dont je ne sais que faire ?
Continue et écris-moi, hier, s'il te plaît, la couleur de tes yeux, celle de ton prénom, celle de ta douce voix et surtout des émerveillements qu'elle savait porter. La couleur de ta fidélité, aussi, sans doute.

Lieutenant Ernest Lejean,
171e R.I
166e Division d'Infanterie

(A lettara era squassata ed un fù mai stata mandata culà... quant'è ch'edda mi fussi stata riservata à me, aò !)

Follon (ditagliu)


28/06/18

Paghjella petrirussinca

Da Maddalena parturienti,
À Maddalena penitenti...

"U primu fiori chi spunta,
È quiddu di la vita" (1)
Nostru primu fruttu
fruttificatu
Era biottu, era fiascatu,
Nostru amori calamitatu,
E cusì ch'anch'eddu ha fattu!
Erani peni di u partu:
Perla persa in... un vasu !*
U me primu fiori spuntatu,
Un fù picatu scuntatu.

Nun fù quiddu di la vita
Ma fù quiddu di a morti.
Nun fù quiddu di la vita.
Fruttu di a mala morti,
D'un amori burlascatu
Di quidd'amori fiascati.


*La Mattalena penitente
U Caravaggiu 1594
Galleria Doria Pamphilj
(Roma)


(1) tradiziunali