.

.
Paisani in anda pà a fiera di u Niolu. LC Canniccioni v 1910

31/07/15

L'Hibakusha* semi noi

Erami stati chjamati a mani à fà a fotò.
C'erani i morti e mezi morti, à buleghju. I mezi morti stavani stesi quisti.
À chi pudiva tena arrittu, o guasgi, viniva. ind'u fondu da a manca à a dritta truvareti :
Marvot : pulmoni brusgiati d'un soffiu d'una bomba,
Verdaillant : s'era laccatu a ghjamba ind'a Marna,
Morvon, u chjuccu, firitu d'un colpu di baionneta : tre ditti tagliati,
Parrot è u nostru sargenti infirmieru,
Pò c'è Catel di mamma corsa e babbu marsegliesu, tisicu, bravu tippu,
Paulis : scumbattiva, avà, ancu i varmazzi ch'eddu t'aviva in capu. Par eddu a guerra, a vera, era finita,
Daumesnil, toccu d'una badda in coddu,
Acremont, tre baddi in corpu e una nantu a chjappala di u c. (verità)
Accantu, u cunnusciareti, è Talamasca, sargentu virtuosu, omu di parodda, amicu sciancu.
Valmont, guaritu, parti dumani, versé dans l'active.
Mercier: bravu tippu, obusita,
Bresson, cioncu di i dui arrechji, anch'eddu u soffiu,
John Rivière, canadianu, occhi e peddi brusgiati da i gasi. L'hani dattu una tinuta francesa pà a fotò.
Doppu, ci sogu eiu.
U duttori Mergerot, omu di duveri, sinceru,
Beinex u sò assistenti,
Frantoz, pezzu d'obus tamantu à un dittu in corpu, stintini cripati, a fruscia...
Bennouville : obusita,
L'aiutanti Frérot, u veru scemu, prontu à batta i bosci da par eddu : dui baddi ind'a ghjamba manca,
Gardeville, toccu à a spada,
Forest e Lapin, tocchi anch'eddi à baddi e à baddini.
Quiddi chi stavani arritti era segnu ch'eddi migliuravani. 

Inveci quiddi chi erani pusati è ch'eddi un si pudivani più tena : frebba, fatichi mairori, narbi...
Appuntu, chjinatu : 
Capitanu Roneo, tagliatu da una mitraliosa, cinqui baddi, ha tinutu,
Rhamed, u pedu drittu tagliatu à mezu (u cottru),
Constettini, "Ursacciu di l'Orzu" cum'eddu dicci. Sempri un adori di pisciu, di brocciu passu e d'arba cunnedda à buleghju ! Un paisanu, un veru, leccu in capu e toccu à i civi, t'ha a frebba, è faticatu u tintu.
Rassoul, fieru di i sò appichedini ch'eddi l'avivani datu, a forza di u lioni, ma bestiu, bestiu: s'è troncu a ghjamba sbucchendu d'una tranchée.
Jobert, marsegliesu, omu di risa e di chjacchjari,
Jean ..?, (mi manca a sò casata) : frebbe maiori,
Balù-Balù, obusita, leccu.
Enfant de troupe Louis, ha persu u babbu annu,
Enfant de troupe Armand cù a lista di nostri nomi in manu, u babbu è in Champagna.

"Le souvenir des temps heureux, le doux mirage d'un été. Tombe la neige..." 
Povari à noi, sopravivventi.


*Parodda jappunesa chi dici di l'omi alancati, intramannati, da bombi, da a Bomba, ma sempri vivi.
** S Adamo, 1966, Pathé Marconi