Sique [ tibi ante oculos venturum est cernere tempus,
Scire velim [ quid Fata parent. Nam bella videmus
Aspera terribili Latium qu [ assantia motu.
Hanibal in foribus stat perfidus. Omnia retro
Versa cadunt. Nostro pinguescunt arua crurore.
Tot clari cecidere duces. Vos lumina tanti
Imperii tam magna duo cecidisti eodem
Tempore. Tunc Italis raptus regionibus est sol,
Magnaque sub gemina nutavit Roma riuna.
Quid superest ? dominam quis nunc manet exitus Urbem ?
Corruet, an stabit ? Quod si frusta arma movemus,
Exime tot curas animo tantosque labores :
Somnum redde oculis et menbris redde quietem.
(...)
Moriamur inermes !
Francescu Petrarca, Affrica, Liber secundus 13-30,
"O genitò, se tu cunnosci a divina vulintà e postu che tu vedi passà l'avveni davanti à li tò occhji, chi ci para a Sorti (quid Fata parent)? Avà vidimi guerri tarribuli chi fani trimà u Laziu. Annibali perfidu sta fora à a porta. Tuttu è à u ritrosu e prestu si n'ha da cascà. U nostru sangui ingrassa i nostri araturi. Tanti capi illustri hani cidutu. Voi, dui, lumi d'un imperu tamantu (tam magna), cedesti ad un tempu. U soli fù rapitu à i rughjoni d'Italia. Roma maiora zinculiava sottu à sta doppia ruvina. Ch'arresta ? E chi sarà a fini chi aspetta Roma, Urbs suprana.
Currota o stà ?
Muvimi l'armi in vannu, caccieti a me anima à tanti sforzi e tanti peni. Rendi u sonnu à li me occhji e rendi i membri miei quieti.
(...)
Muressimi disarmati, (inarmati) !