M'è parsu di veda una fiarabattula bianca chi vultugliunava, un acceddu à darretu bicchi apartu. A si sarà magnata ?
.
Paisani in anda pà a fiera di u Niolu. LC Canniccioni v 1910
06/07/25
La pierreuse
5 lugliu 1925
In paesi mi pigliavani guasgi par un sgiò chi m'eru ricivutu 3 lettari in pocu tempu, pinseti !
Sta volta è statu una lettara di Pogetin Alibert à rimentami u passatu.
Cù Alibert c'erami scontri in G. in 1917. Alibert era sempri prontu à tarrucà la ghjenti...
Di quissa ùn aghju mai sappiutu u sò nomi, dicu quì, u sò nomi veru. Certi a chjamavani Chiopatra, u pedi drittu morsu da una sarpa chjucca, chjucca ma vilinosa, d'altri di me cunniscienzi a chjamavani Appolonia, ed è cusì ch'e a chjamava eiu, Nannà, da Appolonia.
Quiddi seri di bumbanza, quande noi faccivami a nozza, sottu à u sgardu varnicciatu di una merula giadda, (dipinta nantu à u sulaghju) tecchji à acqua vita di bassa qualitai.
Aubervilliers, le 25 juin 1925,
" (...) Sarratu, cher ami, te rappelles-tu ami au village de G., nos soirs de bombance, au 5 de la rue Cadet, chez la mère Rodier ? Cigarettes et liqueurs à volonté et ces ciels remplis de merles jaunes. Là-bas souviens-toi, le numéro sur la facade était écrit si gros qu'il fallait être aveugle pour le louper et la lanterne en plus ! (...)
Amitiés camarade, écris-moi !"
AP
05/07/25
Damnatio memoriae
Mi n'invengu, passavani i ghjorni, eddu stava.
Suventi par niscintria, ossessioni, o addisperu o tuttu in un tempu, pudiva stà un'intera ghjurnata à cuntà, intra se stessu, nantu à i ditti, quantu lettrari c'era indi u sò nomi : Marie-Huguette : 13 + 1 s'eddu ci vuliva à cuntà a linietta d'accoppiu. Dopu viniva a casata e torra à Vignali, spaternustrava, spaternustrava i lettari, e u vidiati pichichjà di punta da u dittu grossu à ghjunghja à u mignulu nantu à u so bastonu, nantu à una tola, una petra...
Era a sola manera di fadda (Edda) viva à fiancu à eddu.
Erani mesi e mesi ch'eddu facciva cusigna, mesi e anni ! Pusatu à tola certi volti ùn ascultava cà poccu i discorsi e pichjava di ditti nantu a tola M.a.r.i.e (chi sò cinqui), più unu, più H.u.g.u.e.t.t.e, (chi sò ottu)... ecc.
Era a sò manera di ghjuccassi solu una mora cantata cun nimu, stondi di a storia d'un amori incantatu e mortu in un ciarbeddu maccu...
Pudiva durà l'affari, a vi dicu eiu.
U purfumu sordi e pisanti di meli purtatu da i tiglioli mischiatu à quiddu di raganizzu di u fenu appena tagliatu impiivani ssi locchi. Un veru deliziu da goda.
Ma, qualcosa mancava, ùn la sò ?
Ssi purfumi diliciosi parivani empia l'aria da fà penta di pinsà à laccà sti locchi.
M'avivu da venda i sgiotti appena prima di a muntagnera. Ghjaseppu Furchitoni era intarressatu à ripigliaddi ma à vili prezzu ben'intesu. I Vuleddi e u pezzu di a casa i lasciariu à i mei.
Era guasgi decisu à cambià di vita.
E, d'edda nienti, mancu un mottu. Quantu chi assenza e silenziu fussini statu dui frateddi di copii d'una mimoria maladetta !
Ci vuliva sfassà tuttu e stassine zittu e mutu. Era quistu u pattu murtali ch'edda s'aviva laccatu in lascita.
08/05/25
Cruppu
Neyron, Sermenaz, mercredi 22 avril 1925 (lettara ricivuta, in paesi, l'8 maghju 1925).
Cher Sarratu,
Hier, la maladie a emporté ma chère petite sœur Annie.
Le médecin, ce bon docteur Mary, arrivé trop tard, a laissé échapper de ses lèvres sèches le mot de "diphtérie", sentence superflue, alors, il a rangé son cartable diforme, nous a alertés, a rassemblé ses épaules sous son épais manteau de laine clair, a remonté son col, et refermé doucement la porte de notre maison pour affronter la nuit, nous abandonnant au vide immense qu'elle laisse derrière elle, un peu comme s'il s'était emparé de son âme avant de refermer, sur nous, notre cercueil bourré de solitude.
Maman est défaite et père noyé dans le vin et le chagrin.
Nous attendons Jacques, mon frère qui, prévenu, doit arriver demain par le train de Lyon avec son épouse et la petite Jeanne, la famille sera au complet.
Nous sommes effondrés.
Alexia
O Signori, pareti ssa famiglia culpita di ssi malatii chi vani à l’appicciu.
Napoli, volta di a basilica di Santa Restituta, duomo di Santa Maria Assunta.
30/04/25
Taviu (3)
(Clearblues)
L'ottu di nuvembri 1918, Taviu era intrutu ind'a città di Strasburgu. Spessu ci cuntava a passata. Ùn saparaghju mai com'eddu avarà fattu à truvassi culà. Parò, c'era e, a più bedda è quandu eddu lampava in francesu :
" I gradati cumandani e a truppa ubbidisci, moi non. Moi, j'ai porté le drapeau rouge rue de la Nuée Bleue*..."
E pò u 23, quandu i Francesi intretini in villa, pigliedi i so bertuli e scappa !
...
*Blöjwolikegass
05/04/25
Orme sanguine
(Gesù spugliatu di i sò panni...)
Angeli voi
Dal ciel' scendete
L'ali stendete
Per ricoprir'
Gesù nudato
Ahi ! Tù sfacciato
Tanti rossore
Gli fai soffrire ?
Vi prego o Gesù buono
Per la vostra passione
Darci perdono.
Adoramus te, Criste et benedicimus tibi.
Quia per sanctam crucem tuam redemisti mundum.
Miserere nostri domine.
Miserere nostri !
20/03/25
À P.
À tè, l'amicu caru, oghji sparitu, chi sè sempri indi u cori meu.
"L'acra lingua di i morti si ripiglia sempri, indi una prumessa di vazzina". Andrée Chedid
11/03/25
Taviu (2)
11 marzu 1925
U soli allungava i so raggi. Sarani statu deci o ondinci ori di mani. Erami di marzu. Cù Taviu erami falati in piaghja à veda à zi Paulu di i Caginoni, ind'u Chjosu Novu duve t'aviva case e chjostri.
A tarra pariva in amori. Era stata lavurata di nuvembri, accunciulata, pò suminata à granu.
Fighjulavu u tarrenu, (Paulu e Taviu erani accupati à parlà prezzi), ssu svapurumi fumicanti chi facciva baddà l'aria. Era quantu chi a tarra purtessi à tè, u tò ricordu fattu di ssi nienti chi empiani un mondu.
E, d'un colpu, u calori di u soli, feci spariscia u fumi, comu tu sè sparita ancu tu, in un amè...
E tandu sò partutu à rida, da chi ?
03/03/25
Taviu (1)
Di peddi bianca e vignaghjola, capeddi russini, Taviu era assiulatu.
T'aviva ancu guai à stassine à u soli senza chi i sò carri brusgessini, ed, a si pò dì, i prigantuli di Zia Maria Zeppa di i D. , l'arcizia, ùn l'aiutavani tantu.
Si vardava da u soli cù la sò barretta Niulinca, (vinta à i carti, à a Santa, anni fà), a so baretta, bedda incalfata cù lu sò mandiglioni biancu sottu, chi parava, u coddu, da i so raghji ardenti. Vistutu cusì pariva tuttu ch'eddu battiva u granu ind'aghja ancu puru di marzu.
U soiu, u fazzulettu, era fattu di dui pezzi di panni bianchi cusgiti da Zia Annetta.
I purtava comu faccivani l'omi di ssi truppi culuniali stazziunati qualchi volti in Aghjacciu (s'edda si po dì).
In paesi, u chjamavani Trenta Trè chi era statu u sò numaru di leva indi u dodici e s'era fattu i so 7 anni d'armata.
A vedalu cusì pariva un cuccu, massimu dipoi chi s'era decisu à tena u maceddu, in quidda carciara ch'eddi t'avivani sottu a casa di a famiglia. U strittonu passava davantu e, megliu, da alarga a strada avivani abbatu a casa di a zia, aprendu una bedda piazza davanti à u purtoni.
À tutti quiddi chi passavani da a Stretta Vecchja à venasini in paesi, li tuccava à passà davanti à u so cumerciu.
Mi spiigava i sò tumberi da vena, u troppu bananincu ch'eddu aviva da circà in Vatera, i culteddi, a fiama larga, quiddi à fiama corta, compri l'altru ghjornu in Aghjacciu, u so macineddu da intazzà a carri purcina, i sacchi di sali da pudè fà a misgisca a settima chi veni...
Ed eiu, chi ni n'avivu da sapè, eiu, d'Edda ?
10/02/25
Strega di u turmentu
I Petri Rossi, 10 farraghju 1925.
I coddimenula s'avviccinavani di u nostru caseddu, segnu di grand' fridura da vena.
Da insù, i sgiotti curiosi, barba à u ventu, fighjulavani a piaghja. Pariva tuttu ch'eddi sunniassini.
Taviu era vinutu cun megu, t'aviva ind'a musetta a so buttiglietta di vinu e la so carbunata... Taviu !
L'altru ghjornu eru falatu in Aghjacciu, à cumprà un pocu di materiali indi Picherandot e Cumpagnia.
Prima di ripiglià u serviziu, mi sogu canzatu in San Rucheddu. In uni scorru c'era una piccula placa di marmaru grisgiu. C'era scrittu :
Espoir
1913.
1913, pinseti, Cristacciu piluchjosu !!!
A sapivu chi m'eru lacatu culà, veni à dì in Cuntinenti, un pezzu di a me vita, di li me anni, di lu me sangui, di la so cara carri e di tantu di a carri di s'astri...
Parò, nun passava u passatu : a strega di lu turmentu mi bufunava in capu, notti e ghjornu. Ohimè !
28/12/24
Fatasimi
U paesi. Chi paesi ?
I brioni, à u ventu, di Taviu R., (fertu à u fronti d'una sgherza di bruttu farru, setti anni fà), intrunavani l'arii di i nostri locchi. U tintu, s'era laccatu un pezzu d'ossu e di ciarbeddu par ssi Francii,
Par eddu e par noi, a sera accindiva lumi morti da iIluminà un passatu trapassatu.
07/04/24
28/07/23
À la Renommée des Escargots (13)
Eru pusatu e pinsava: La Renommée des Escargots... cafè... Loretta... e u colpu di a carta sgiappunesa !..
La Renommée des Escargots, ssu nomi era oramai un ricordu tra middi ricordi e più. Chalons un nomi di più, frà miliai e miliai di nomi scritti nantu à la strada chi fù meia.
Di fatti, erami parechji ad essa andati à a scola di ssi nomi stragneri e strani, chi ci c'impiivani u capu e ci avivani imparatu u pezzu di u francesu ch'avà sapivami noi. C'era l'"u"di Lucien, du clair de lune, è sta manera particulari di dì Verdun, cù ssu "un" chi nun s’assumaglia à nudda in corsu (era l'un di l'un, deux, trois... ne faisaient qu'un..., c'est quelqu'un). Listessa par Chalons cu ssu "on" di Dijon, di Hairon, di l'Allons enfants de la patrie... di sti on ch’un n’avemi micca in corsu. E pò c'era tutti sti "eu, eu, eu" di euh, di eux, di deux, di Dieu, di bleu... chi impivani u francesu : Dieuse, la Meuse, megliu : Woëvre… ùn ni parlemi ! C'era dinò u "oi" di trois di Troyes, di l'oie, e l"eil" di Marseille, di veille, di merveilles e tanti altri maneri di parlà imparati à u fronti. U francesu ci avivia apartu a sò lingua e mi curriva in capu.
N’eru à stu puntu ch’e vi dicu quandu mi vensi in manu un libracciolu di scrittura ricamata, e chi Petrupolu, u stazziunagghju (chi sapiva leghja), m’aviva impristatu.
Leghju, pagina novanta (90) :
« Vurriu stà / guirlanda d’aceddi, carta sgiappunesa / cùn tecu / sutt’à l’ochja mascarati d’un trattu, u triangulu di Rembrandt / a furesta di i fiacculi, u pienu ghjornu / par ùn essa, abbandunatu e solu / ani piattu u versu d’una loda, ùn si lighjia che una parodda, u principiu, steti. »*
Mì, mì, mì chi era la storia mea, scritta d’un antru, cù un estru maravigliosamenti maravigliosu !
Loretta, Amor mio**, mi manchi e di u tò sudori, lu parfumu e l'adori, u tò muscu.
L'aceddi di Sa Disè, o Sà***, amicu caru, l'aceddi, eddi ci sò sempri…
A guerra s'era fattu u sò vicu ind'i ciarbeddi nostri. E l'"an" di l'ans e l'ans ind'i tranchées. Basta, và, chi n'avivu una tecchja.
*Stefanu Cesari, Populu d’una branata. Èolienne edizioni, Bastia 2021, da leghja !
** Amor mio (1), Franck Sark.
*** Santu Casta.
(1) Amor mío mi vida es toda, un vacío sin ti. Quiero que me sienta cerca y así tus ojos en mi, amor mío.
13/06/23
Sant'Antoni 1923
Falavami in piaghja, par sti stretti, in freccia, ch'oghji è Sant'Antoni. In bocca m'arristava u gustu di u pianiolu d'annu, ma a definiscia lu, stu gustu, ùn mi viniva.
À l'altari, oghji, preti Vangonu: "U pani di Sant'Antoni t'ha u sapori di a gratitudina versu u Celu e di a carità versu i povari !.."
Eddu sì chi l'ha trovu !
06/06/23
Ipanema
O Sarrà "Da chi pudarà serva una petra ?" mi dumandava agna tantu Orsu Santu di i Cattoni. Ùn sappiva a risposta fin'ad oghji. Oghji a sogu, sapeti, ancu una petra pò piglià dolu. V'assigurgu. Ùn è o Pedra do Arpador, e cù l'agnuli stai bè ?!
29/04/23
La dame…
I Petri Rossi, 29 d'aprili di u 1923.
Da a parti di babbu ùn ci arristava cà a capanna disvitata di i Vuleddi, beddu sopra à a filtricia di Petra Mali. Era stata custruta nantu à u cumunu ma avivu sempri intesu chi i muri erani nostri. A guerra, l’usu e u tempu l’avivani fattu soiu: a capanna era rotta e ci tuccava à rifadda. Ziteddu, mi n'invengu ghjuccavami à piattatedda cù me frateddu e i nostri vicini e parenti Virgiliu e Taviu di i Patraneddi. Erami povari in canna tandu, ma campavami spinserati chi t'avivami u bia e u magnà e chi mamma pruvidiva agna cosa. E quandu ùn era mamma, era zia Minghetta, a vicina, chi era sempri pronta à dacci quachi pugnu d'uva secca o di noci... di staghjoni. Era un loccu senza niente ma nun mancavami di tuttu.
Certi seri tranivulava e ghjugnivu à piegna guasgi à cori rottu pinsendu à ssi tempi di suliva, (ch'un arristava à nimu di quisti, for' di Ghjiormu me frateddu ed eiu): Taviu era statu tombu eddu u prima in Soisson, côte 132, di ghjinnaghju 1915, Virgigliu fù sfrascicatu da un char nostru, un Schneider CA1, in manovra ind'u 1918, à a fin' d'uttrovi, mi cuntava ziu Petroni). O guerra maladetta... bon, scambiemi di discorsu !
25/03/23
XIII
(À zia...)
E infin la terra
Il sen dissera
Pè 'l gran dolor.
O peccatore
Se tu non piangi
Sei senza cuore.
21/03/23
À P.
À tè, l'amicu caru, oghji sparitu, chi sè sempri indi u cori meu.
"L'acra lingua di i morti si ripiglia sempri, indi una prumessa di vazzina". Andrée Chedid
24/02/23
Shahrazād
Coiffé d'un bonnet conique de soie
Et son long nez jaune en sa barbe blanche.
Mais moi, je suis éveillée encore
Et j'écoute au dehors
Une chanson de flûte où s'épanche
Tour à tour la tristesse ou la joie
Un air tour à tour langoureux ou frivole
Que mon amoureux chéri joue
16/02/23
d'Echaffidre Picherandot
Valurosu e paurosu era poccu catanu, ma bravacciu.
A sò lettara dicivia:
« Jeudi 2 février 1922,
Salut conscrit,
Le sergent Talamasca, rencontré à Paris par hasard, m'a donné ton adresse aux Petri Rossi, vu que je voulais m’entretenir avec toi au cas où...
J'espère que tout gaze pour ta pomme.
Je voulais te dire que m'en vients (sic) m'installer en Corse la saison prochaine, car ma moitié est du coin et ses parents parlent d’acheter une quincaillerie sur Ajassio. Une bonne affaire paraît-il. Crois-tu pouvoir qu'on se rencontre, car je sais que tu loge (re-sic) dans patelin pas loin ? Tu me dis vite ? Je te serre la paluche depuis le Puy-de-Dôme.
Ton poteau Fiffì du 141ème.
EchP »
Dumani, rispundaraghju à volta di lettara. Mancu à dì à Talamasca! Ed Echaffidre, ma chi nomi, pò Echaffidre !!!
Una lettara a mi l’aspittava, ma quista pò micca… In tra me stessu, fendu niccia di scriva in francesu nantu à u fogliu : « Voyez-vous cher fantôme, Echaffidre, lui, se souvient de moi. Et vous, vous souvenez-vous du mois de … des pourpres de sangs crachés, des robes lumineuses, fontaines de vies étreintes, du silence des hommes et du bruit de vos peurs et de, et rien… basta ?!».
M’era seccu l’inchjostru bleu* di la mio pena…(in capu), e m’era vinutu a stizza. Una stizza bleue*, s’eddu ùn si pò dì nera !
In paesi, cum’à sempri l’arrivata di u currieru feci parlà, chi vuleti, è sempri statu cusì.
*Da veda, u bigliettu di u 02/08/1914
30/10/22
Uttrovi 1922
Cù la murta uttimbrina
À fiurisci tempu à tempu
À li sò frutti maturi !
08/09/22
Dulori capitali
Ti cercu aldilà di l'aspittanza
Aldilà di me stessu
E nun sogu mancu più - tantu ti tengu caru
Tra noi dui, quali nun c'è.
Paul Eluard, Capitale de la douleur
20/08/22
Damnatio memoriae
Ciò chi di me sapisti
Nun fù cà la scialbatura,
La tunaca che rivesti
Nostra umana avvintura.
Ed era forsa oltri u telu
L'azzuru tranquiddu ;
Vietava u limpidu celu
Solu un sigillu.
Mutassi di a me vita,
U sbucciasi d'un'ignita
Zolla che mai vidrò*.
la vera mea sostanza ;
U focu che nun si smorza
per me si chiamò: l'ignuranza.
Se un'ombra scupreti, non è
un'ombra - ma quidda eiu sogu.
Putessi spicca la da me,
offravi la in donu.
Eugenio Montale
(Missu in corsu da a verzioni taliana originali: Ossi di seppia, Torino, Piero Gobetti ed.)
*Vidaraghju
15/08/22
19..
Salve, Regína, mater misericórdiae, vita, dulcédo et spes nostra, salve.
Ad te clamamus, éxules fílii Evae. Ad te suspiramus, geméntes et flentes in hac lacrimarum valle.
Eia ergo, advocata nostra, illos tuos misericórdes óculos ad nos convérte.
Et Iesum, benedíctum fructum ventris tui, nobis post hoc exílium osténde.
O clemens, o pia, o dulcis Virgo María.
Basilica di Santa Maria degli Angeli
19/07/22
As time goes by....
Eddu :"Ma comu fareti, o Madamicedda, ad essa cusì bedda, cù la vostra carnatura di latti e di vinu impastata !?"
Edda : "Pani di legnu e vin' di petra, eccu ciò ch'e magnu eiu..."
Sò paroddi antichi.
"Play it once, Sam..."
14/06/22
U tangò di Sant'Antoni di u 1922
S'inveniva chi annu (1921), si n'era vultatu solu in paesi chi t'aviva u pinseru di l'ortu di i Vignali d'inghjò. "U matrali di u Masciareddu è biottu", aviva dettu zi Santu Battiolu in piazza à lu Cavoni: "L'ultima volta è stata in lu 1878, annata d'una sicchina tremenda".
Ini stacca strigniva i sò panioli freschi di li sò mani frusti e tarrosi. Era appena raligritu chi poccu innanzu si n’era magnatu unu, si tiniva sempri u sò gustu in bocca. In capu li baddava a canzona cantata l'altra sera da u sò caru amicu Micheli : " Sei senza cori, nun hai pietà di mè... quelli semplici paroli, quelli frasi appassionati... eiu trementi di passioni... sei senza cori... perché non ti ricordi... il mio sguardu appassiunatu t'ha suvitatu lungamenti... non ti ricordi più !.."*
Era ancu tristu d'essasi lasciatu sta festa miraculosa, ma li tuccava à cuddà à salva u sò ortu ch'eddu nun pudiva tena un ghjornu di più senza l'acqua di u fiumi.
Prigava, strada faccendu, intrà se stessu :
"Biatu Sant'Antonu, francateci da la saietta, da lu tonnu." (Aghjustava: "e pareteci da a sicchina di l’acqua, di l’amante velinosi, di li solitudini amurosi."). Prigava.
*Non ti ricordi più, Luciano Tajoli.
20/03/22
À C. (47)
Avessini chjamatu, eddi, à tè, a Paiana chi sappii tù, i piegni, i dulori e li strazii di quandu u silenziu maestru s'impadrunniscia sti locchi di dulcezza, d'acqua melina, di lavoni, d'arba bambina, di nucienza fatali. A quiddi tempi, ghjustizia ci n'era poccu, equità micca. Ti ci vuliva à soffra di tanti e tanti, di tutti i tò piccati. Pensa !
Ma ci vuliva à fà ti capiscia a Lege Maiora, quidda di sti donni micidaghji, sempri pronti, à palpà, intazzà, sfrascicà e straccià di denti a carri amurosa, da fanni u sò cibu di sangui. Ti ci vuliva à mora, à spariscia di stu mondu, à stattini mutta, cecca e ferta. E ti gridavani, in faccia, ssi streghi malfacienti: "Viaghja! Ma viaghja !"
E tù, puvaretta, pignivi e sciaquagliava i panni persi... E, da la tò peddi appenaredda ingonfia, nudda.
Più indà rimbumbavani i "Sciaccà, sciaccà, sciaccà..." aspitati: tristezza umana à quiddi tempi andati.
E cusì fù.
Ti tengu caru.
Bernardino Mei
1650-1659
Palazzo Chigi alla Postierla,
À P.
A tè, l'amicu caru, oghji sparitu, chi sè sempri indu u cori meu.
"L'acra lingua di i morti si ripiglia sempri, indi una prumessa di vazzina". Andrée Chedid
10/03/22
Ouistreham (3)
Comme Neyron est loin...
Figurez-vous, qu'il a travaillé toute sa vie entière à Caen et dans la confection ! il était fabricant.
Aussi ne manque-t-il pas une occasion pour venir, presque chaque jour pour nous rendre visite. Il partage alors avec nous ses secrets de couture et nous rions ensemble, car il est très taquin.
Le voilà à son affaire décrivant les erreurs grossières des jeunes ouvrières, les trébuchements des anciennes sur les machines neuves, les tics de langage de son épouse qui est restée en ville. Immanquablement, il vient à l'heure du thé, se complet à se faire prier pour se faire inviter, apportant dragées, madeleines ou chocolats, parfois un brin de mimosa chacune. Nous, nous lui racontons l'envers du décor et comment réagissaient ses clientes parisiennes à toutes ses nouveautés que nous connaissions bien.
Les heures s'égrainent ainsi, remplies d'un vide salvateur qui semblait nous combler. Mahy* oublie momentanément sa douleur. Mais, à la tombée du jour, la voilà à nouveau sombre, comme seule sait être sombre la nuit de bords de mer sans lune, sans phare. Rien n'y fait et malgré Lompret et ses futilités. Hier encore, aux alentours de minuit, je l'ai trouvée errante dans les rues du hameau, hagarde, épuisée, sans souffle, comme anesthésiée, avec le visage crispé d'une neurasthénique.
La voilà, pauvre enfant, veuve à vingt deux ans à peine, abonnée aux malheurs de l'Absence.
Qu'a-t-elle fait au bon Dieu pour mériter cela? Rien sans doute.
Je n'ose vous donner notre adresse, j'hésite, je ne sais pas.
Alexia
14/02/22
A C (46)
Ex arena funiculum nectis...
Quidda notti, à fammi prighjunieru di u tò da vena, m’avivi intricciatu tù, una longa funa di rena tesa da u Monti Curaddu à ghjunghja à u Monti Nieddu.
13/02/22
À C. (45)
"Indi a notti, ci sè tù*,
Indi u ghjornu torra, listessu."
R Desnos, Les Espaces du Sommeil.
*Il y a toi l'immolée, toi que j'attends.
06/02/22
Farraghju...
M'ha dettu zi Blieccu, arimani, ch' eddu s'era ramintatu di u purfumu di u mimosà farraghjincu quarant'anni doppu, (ch'aviva mancatu massi in paesi). Sara vera ?
U sconciu farà l'acconciu un è ?
30/01/22
À C (44)
Trascinati, scalza, l'anima toia adulurita e nera,
E biatti sin'à l'ultimu ogliu, ciò chi deve essa bittu !
Ch'ùn hai lasciatu brama à ciò chi ùn è più, ma era.
E arrizzati dumani e prova à tenati arrita !
Se arrita nun teni, badda sopra u ziglioni, l'abbaddatera e aspetta e spera.
29/01/22
Ouistreham (2)
01/01/22
Neyron (5)
Ghjunsi u dispacciu, radiotelegrammatu e purtatu in casa specialmenti da Francescu di i Diapuleddi, scrittu in corti paroddi :
"Neyron ce 2 janvier 1922, stop. Brulelliot décédé, Mahy* dévastée, stop.
Alexia."
O sorti acerba! A notti strigniva, cum'edda sà strigna, sempri. E chi n'avivu da fà, avà eiu, di stu votu tanti volti mandatu à u Signori?
*Numignulu par Marie-Hughette.
20/03/21
17/03/21
Neyron (4)
Neyron, le 16 mars 1921
Très cher fantôme,
Il y a maintenant si longtemps que je reste sans nouvelles de vous, les côtes de l'Algérie s'éloignent. Ce n'est rien qu'un mirage de plus.
Je joins cette photographie, pâlie, d'un temps passé en espérant votre indulgence. Nous étions si heureuses, si curieuses, ensemble...
16/03/21
À M. Ughetta, appuntu.
Litanii di u Santu Nomi di Maria:
Signori aghjiti pietà
Signori, aghjiti pietà.
Cristu, aghjti pietà.
Signori, aghjiti pietà.
Figliolu di Maria, ascultetici,
Figliolu di Maria, esaudetici.
Padri cilestu, di cui Maria è Figliola, aghjiti pietà di noi.
Verbu Eternu, di cui Maria è Madri, aghjiti pietà di noi.
Spiritu Santu, di cui Maria è Sposa, aghjiti pietà di noi.
Trinità Divina, di cui Maria è Serva aghjiti pietà di noi.
Madri di Diu vivu, prigheti par noi.
Maria, figliola di u Lumi eternu, prigheti par noi.
Maria, Lumi nostru, prigheti par noi.
Maria, Suredda nostra, prigheti par noi.
Maria, fiori di Ghjessè, prigheti par noi.
Maria, Dumanda di i rè, prigheti par noi.
Maria, l'Affizziunata da Diu, prigheti par noi.
Maria, Vergine Immaculata, prigheti par noi.
Maria, di Ghjustizia, prigheti par noi.
Maria, Lumi indi i tenebri, prigheti par noi.
Maria, Ricovaru nostru e sicuru, prigheti par noi.
Maria, Casa di Diu, prigheti par noi.
Marie, Santuariu di lu nostru Signori, prigheti par noi.
Maria, Altari di a Divinità, prigheti par noi.
Maria, Vergine Madri, prigheti par noi.
Maria, chi cunteni à Diu u Figiolu vostru, prigheti par noi.
Maria, à requie cù la Savieza Eterna, prigheti par noi.
Maria, Mari d'Amarezza, prigheti par noi.
Maria, Stedda di u Mari, prigheti par noi.
Maria, chi aveti suffertu cù lu vostru Unicu Figliolu solu, prigheti par noi.
Maria, trapanata da una spadda di Dulori, prigheti par noi.
Maria, stracciata da una Crudeli Piaga, prigheti par noi.
Maria, trista sina à a morti, prigheti par noi.
Maria, priva di cunfortu, prigheti par noi.
Maria, sottumessa à a leggi di Diu, prigheti par noi.
Maria, alzata da a Croci di Ghjesù, prigheti par noi.
Maria, Signora Nostra, prigheti par noi.
Maria, Regina Nostra, prigheti par noi.
Maria, di a Gloria Regina, prigheti par noi.
Maria, di a Esgia Triunfatrici, prigheti par noi.
Maria, Regina Biata, prigheti par noi.
Maria, di a esgia militanti l'avucata, prigheti par noi.
Maria, Regina di Misericordia, prigheti par noi.
Maria, Consulatrice di a Esgia penitenti, prigheti par noi.
Maria, soppru à l'agnuli, prigheti par noi.
Maria, di i Dodici Steddi curunata, prigheti par noi.
Maria, comu à u Soli Splindurenti, prigheti par noi
Maria, Distinta e soppra à tuttu, prigheti par noi.
Maria, pusata à a dritta di Ghjesù, prigheti par noi.
Maria, Sperenza Nostra, prigheti par noi.
Maria, Nostra Dulcezza, prigheti par noi.
Maria, o Gloria di Ghjerusalemme, prigheti par noi.
Maria, Gioa d'Israeli, prigheti par noi.
Maria, di u nostru Populu l'Onori, prigheti par noi.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, aghjiti pietà di noi, Signori Ghjesù.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, aghjiti pietà di noi, Signori Ghjesù.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, aghjiti pietà di noi, Signori Ghjesù.
Figliolu di Maria, ascultetici,
Figliolu di Maria, esaudetici.
Or' prighemi.
O Diu onniputenti, chi benedisci i tò sinceri servi desiderosi di tenasi sottu à l'ombra di u nomi e di a prutezzioni di a Santissima Vergini Maria, vi priguremi e chi par eddu fussimi liberati d'ogni mali tarrestru, e di raghjunghja l'aligrezzi eterni, in celu, par Ghjesù Cristu u Nostru Signori.
15/03/21
À P.
15/03/2021
A tè, l'amicu caru, oghji sparitu, chi sè sempri indu u cori meu. "L'acra lingua di i morti si ripiglia sempri, indi una prumessa di vazzina". Andrée Chedid12/03/21
11/12/20
Dolu (5)
07/12/20
06/12/20
Dolu (3)
à HG,
(Ditagliu)
Museo di Castelvecchio,
22/09/20
Dolu (2)
In paesi stu 22 di sittembri di u 1920.
Mi n'invengu erami piatti in uni scorru di a tranchée 34, sottu à un bumbardamentu di barasgiu numicu. Talamasca si ni ridiva, eddu sempri à circassila brutta...
Piuviva, filemi à l'appiatu, pigliemi u boyau à dritta, quandi Talamasca, scuratu, lampedi i sò "Mì, o Sarrà, mirè !"
Di fatti, sottu à i pedi avivami un manteddu tudescu grisgiu nerinu, lampatu trosciu, in tarra. Sintedimi tandu a bocci, di sti bucciareddi fini, fini chi, quandu vò i sintiti, sapeti chi a parsona n'ha par poccu. Avanzemi, cu la bagliunetta à u canoni, pronti tremindui à sparà. In tarra truvemi unu di sti sargenti di a sappa numica, civi à l'aria, quantu chi a carica di a sò dinamita, l'avessi intrunatu, poi stracciatu, u corpu. Sanguinava. I lagni si faccivani corti e corti di di più, l'abandunnava a vita, si vidiva, un c'era più nudda à fà chi u tippu era ghjuntu à u varcatoghju. Morsi pocchi tempu doppu in uni sboccu di sangui.
Talamasca, sargenti, mi dedi l'ordini: "Palpa lu, ch'un si sà mai !" U tipu t'aviva poccu affari addossu, un portafogliu cù lu sò nomi Jop e la sò casata Bauwer (ch'eddu un sighi u cuntrariu ?), e pò c'era sta fotografia ch'aghju in manu, oghji, quattru anni doppu...
A donna, occhji torti, baiddona e forti pariva guasgi trista di la sò sorti e u cappeddu neru ch'edda si purtava in capu ùn li bastava à cuntintadda, si vidiva. Eddu, sticchiti, sticchitu, faciva u fieru cù la sò croci di guerra vinta, da poccu, in quiddi campi di pettu à noi. Comu avarà fattu à vincia la ? A v'aghju da dì: tumbendusini camarati à noi di Cambrai, Calasimà, Kattara, Kemeber, o Camaret... Pudiva essa fieru quiddu ghjornu nantu à sta fotografia chi, dui mesi e mezu doppu l'avivami da truvà (1918) in stu campu militariu ch'e v'aghju dettu, ghjorni poccu nanzu à l'artimizia.
A tranchée 34 duve erami a sera ch'e vi dicu e chi li ghjuvava di fossa pruvisoria, l'avivani chjamata Adèle, par scherzu (beddu nomi par un muritoghju, nò ?). E darretu à sta fotografia, ch'e mi tinivu in manu, (appressu à li sgiotti di me frateddu ind'i Vuleddi), c'era scrittu:
"Adelheid und Jop für immer."
"Tontu à chi scrivi, biatu à chi canta, dici u pruverbiu. O Ghjoppu... Avà a saparè ?"
22/08/20
Neyron (3)
Ils étaient deux qui rêvaient dans la nuit,
Elle penchait sur lui sa tête blonde
Et lui, tout bas, murmurait très épris:
"Oh ma Daisy vos grands yeux de mystère,
Ont pour toujours ensorcelés mon coeur.
Je vois déjà sur la terre étrangère,
Pour nous briller l'étoile du bonheur...
Mais sur la mer le vent s'était levé..."
15/08/20
15 d'aostu di u 1920
Ti pregu o Maria.
Ottu e mezu
G: Sarii tu capaci à lascià tuttu e ricumincià a vita da zeru ? Di sceglia una cosa, una cosa sola ed essa fideli à quidda? E riescia à fadda diventà la raghjò di a tò vita, una cosa chi racogli tuttu e chi diventi tuttu, postu chi è appuntu la tua fideltà chi a facci diventà infinita. Ni sarii capaci ? Eccu stami à senta s'e ti dicessi, C...
C: E tu... sarii capaci?
G: Nò... nò stu tipu nò, nun è capaci. Quistu si voli piglià tuttu e basta, arrubassi tuttu, nun sà rinuncià à nienti; cambia strada ogni ghjornu o parchi chi t'ha a paura di perda a strada ghjusta, si ni mori, quantu ch'eddu fussi dissanguinatu.
C: E cusì ch'edda finisci a storghja?
G: Innò cumencia cusì, e pò incontra sta zitedda di a funtana, è di quiddi chi ti danni l'acqua par guariscia, è bedda bedda, ghjovana e antica, ghjuvanutedda e digià donna, sputica, solari. Nun c'è dubbiu ch'edda sia, edda, la sua salvezza.
...
24/07/20
Trumboni
18/07/20
Neyron (1)
14/07/20
La Samaritaine (12)
11/07/20
Dolu (1)
05/07/20
A pesta
04/07/20
Capitanu k (6)
22/06/20
Pruverbii
20/06/20
Dumenicu Antoni
Comment est ta peine ?
13/06/20
La Samaritaine (10)
© DR - Vanité 1849 par Dioniso Fierros
10/06/20
Werck (15)
Pà a prima volta dipoi mesi e mesi, l'occhji di Alexia (ssu x ind'a me bocca divintava "cheusieu"), supranavani i pinseri mei pà Marie-Hughette. I sintivu baddà l'idei indi u me ciarbeddu maccu. L'ordini s'era fattu disordini.
" Si !
Guizza al pari di fiamma e non è fiamma !
È talvolta delirio !
È frebbe d'impeto e ardore !
L'inerzia lo tramuta in un languore !
Se ti perdi o trapassi, si raffredda !
Se sogni la conquista, avvampa !
Ha una voce che trepido tu ascolti,
E, del tramonto il vivido bagliore !"*
Baddavani i steddi sopr'à la Samaritaine, credetimi puru.
Tandu à Alexia (mi strigniva a manu indi a soia): "Sarratu, vous semblez encore hésiter entre avenir et souvenirs, n'est-ce pas ?"
Eiu: ...
Tandu edda: "J'ai suivi votre guerre jusqu'au bout, jusqu'à votre désertion. Marie-Hughette m'a tout dit.
Racontez-moi la suite !"
Eiu, (inzilitu): ...
Alexia: "Je vous en prie !"
Tandu à Alexia : "Oh... mon Dieu, mon Dieu !!!"
Pinsava: Petchora e Ust Tsilma sò parenti di Miseria ! O Brulelliot, purcacciu, amusati e "mostrati in cielo (...) o testa mozza..."*
*Da Turandot, G Puccini. (Atti 1, 2 e 3)
**https://www.persee.fr/doc/rhmc_0048-8003_1977_num_24_3_990