Par Ch B
Era statu ziteddu poccu fà, un avarà mancu avutu i sò 19 anni. A mani, l'hani cacciatu d'una tranchée divintata tavonu da i bombi di sta notti. Una notti sorda e nera. U ziteddu, ascimitu, occhji biotti paralizati, pieni da stu tarrori diffusu, chi certi stondi di stà guerra (e più tonta cà noi) sappiva trasteriscia.
À mezu à stà miseria, un brancardieru fidu u si purtava a braccetta, direzzioni l'uspidali di l'arriera. St'omu, u brancardieru, pariva purtà ciò chi ci arristava d'umanità bestiali. Era cuì drittu, drittu, era cuì à salvà ciò ch'arristava à salvà, ma, à salvà nun c'era cà u biottu di l'occhji di sti ziteddi. Tandu, u capitanu, à mè, boci calata, dissi : "Ayez pitiè, Seigneur, des folles et des fous !"
U soli a sera, indifférent, ruisselant et superbe -ha dettu u capitanu- si calava cuntentu, tecchju à sangui, à suspiri, à sugnozzi silinziosi.
.
Paisani in anda pà a fiera di u Niolu. LC Canniccioni v 1910
27/05/16
25/05/16
À meziornu...
"Chi si fà in infernu ? Si martedda !" (da Occhju di capra, L Sciascia).
Partivami a mani, acceddi di pocchi piumi. Spuntava u soli. Avviati, i sgiotti pigliavani u sò rughjoni da i Puddoni à ghjunghja ind'u Gruttoni. Arimani, oghji, u lindumani listessu. À meziornu caghjatu e civodda. A sera, i sgiotti, i turravami da u Gruttoni à ghjunghja ind'i Puddoni, a chjostra, a munta, l'adori di u latti caldicciu, tineddi e tintenni, tintinnendu, l'Ave Maria, a notti...
Era nostra vita cusigna, vana comu è vanu u fiori di a zucca, dolci dinò.
Cunniscivami agna petra, avivu battutu tutti l'aresti di sti locchi, e altru. Tinivami i nostri locchi.
À i capii, sappivani i viottuli, a branca induva a merula aviva da passà, tonta, grassa e lestra, pronta, di dicembri, à fassi piglià. U tordulu sturdulitu listessu. L'araculu di a Petra Frisgiata, eddu, vighjava, prontu à salvassi.
Più inghjò, c'era un pedu d'olmu. L'olmi, rari cume sò rari i campanili.
Più inghjò, corri u fiumi di i Tassi, in Busgeddu ci aghju bittu, spurgendumi t'aghju vista spampigliulà.
Sta mani mi n'invengu.
Cuì, semi in un altru mondu, saremi in Infernu ? Un crergu. Parò à fà l'acceddi à a caccia à u bolu, tirati à colpu distaccatu, erami noi... e disgrazii più cà grazii. Nostra vita cusigna.
F Corbellini
22/05/16
Obus culori di luna
Que c’est beau ces fusées qui illuminent la nuit
Cusi beddu sti fulgari chi accendini a notti
Elles montent sur leur propre cime et se penchent pour regarder
Coddani à li sò pinzi, si sporghjeni à fighjulà
Ce sont des dames qui dansent avec leurs regards pour yeux bras et coeurs
Sò donni chi baddani cù li sò sguardi par occhji, par bracci e par cori
J’ai reconnu ton sourire et ta vivacité
Ci aghju vistu eiu tò surisu, ancu la tò vivezza
C’est aussi l’apothéose quotidienne de toutes mes Bérénices dont les chevelures sont devenues des comètes
È ancu l'apoteosi ghjurnaliera di tutti i Berenici mei cù li capidderi chi
sò turrati cumeti
Ces danseuses surdorées appartiennent à tous les temps et à toutes les races
Ssi baddatrici stradorati chi sò da tutti i tempi e da tutti i razzi
Elles accouchent brusquement d’enfants qui n’ont que le temps de mourir
Parturisciani d'un colpu di ziteddi chi nun hani u tempu cà di mora
Comme c’est beau toutes ces fusées
Cusì beddu sti fulgari
Mais ce serait bien plus beau s’il y en avait plus encore
Ma saria ancu più beddu s'eddu ci n'erani ancu più massi
S’il y en avait des millions qui auraient un sens complet et relatif comme les lettres d’un livre
S'eddi erani à milioni avariani tandu un sensu totali, rilativu comu i lettari d'un libru
Pourtant c’est aussi beau que si la vie même sortait des mourants
Beddu quantu chi a vita stessa surtessi da i murenti
Mais ce serait plus beau encore s’il y en avait plus encore
Ma saria ancu più beddu s'eddu ci n'era ancu più massi
Cependant je les regarde comme une beauté qui s’offre et s’évanouit aussitôt
I fighjulgu parò comu una bidezza chi si dà e sparisci d'un colpu
Il me semble assister à un grand festin éclairé a giorno
Mi pari di veda una magnaria maiora ed accesa cum'è se fussi ghjornu
C’est un banquet que s’offre la terre
Un branculatu a chi a tarra s'invita
Elle a faim et ouvre de longues bouches pâles
T'ha a fami ed apri palidi bocchi longhi
La terre a faim et voici son festin de Balthasar cannibale
T'ha a fami a tarra ed eccu u sò festinu di Baldassari cannibali
Qui aurait dit qu’on pût être à ce point anthropophage
À pinsà chi si pudiva essa tantu antropofagu
Et qu’il fallût tant de feu pour rôtir le corps humain
E ch'eddu ci avaria vulsutu tantu foccu da arrusta u corpu umanu
C’est pourquoi l’air a un petit goût empyreumatique qui n’est ma foi pas désagréable
Sarà par quista chi l'aria si teni un gustu di brasgia impireumatica chi nun è parò spiacevuli
Mais le festin serait plus beau encore si le ciel y mangeait avec la terre
Ma saria ancu più beddu stu festinu se u celi ci magnava insemi cù a tarra
Il n’avale que les âmes
Un inghjotta cà animi
Ce qui est une façon de ne pas se nourrir
Una manera d'un nutriscia si micca
Et se contente de jongler avec des feux versicolores
E s'accuntenta di ghjuculà cù focchi versiculori
Mais j’ai coulé dans la douceur de cette guerre avec toute ma compagnie au long des longs boyaux
Ma sogu intrutu ind'a dulcezza di sta guerra insemi cù tuttu a me cumpania longu longu à longhi boyaux
Quelques cris de flamme annoncent sans cesse ma présence
Unipochi di gridi di fiari annunziani sempri e sempri la me presenza
J’ai creusé le lit où je coule en me ramifiant en mille petits fleuves qui vont partout
Aghju fattu eiu u lettu induva corgu ramificatu in middi e middi fiumiceddi chi vanni da partuttu
Je suis dans la tranchée de première ligne et cependant je suis partout ou plutôt je commence à être partout
Sogu ind'a tranchée di prima ligna ma parò sogu in agni locchi o megliu cumenciu ad essa da partuttu
C’est moi qui commence cette chose des siècles à venir
Sogu eiu à cumincià sta cosa di ssi seculi da vena
Ce sera plus long à réaliser que non la fable d’Icare volant
Sarà più longu à fà cà a ciò ch'un è micca a fabbia di Icari vulanti
Je lègue à l’avenir l’histoire de Guillaume Apollinaire
Laccu à u futuru a storia di Guillaume Apollinaire
Qui fut à la guerre et sut être partout
Chi fù à a guerra ed ha sappiutu essa da partuttu
Dans les villes heureuses de l’arrière
Ind'i città biati di l'arriera
Dans tout le reste de l’univers
Ind'u restu di l'Universu
Dans ceux qui meurent en piétinant dans le barbelé
In quiddi chi si ni morani zappitendu ind'u barbelé
Dans les femmes dans les canons dans les chevaux
Ind'i donni ind'i cannoni ind'i cavaddi
Au zénith au nadir aux 4 points cardinaux
À u capitu zenitu à u nadir à i 4 punti cardinali
Et dans l’unique ardeur de cette veillée d’armes
E indi l'unica ardori di sta notti nanzu à a battaglia
Et ce serait sans doute bien plus beau
E saria ancu più beddu
Si je pouvais supposer que toutes ces choses dans lesquelles je suis partout
Sè pudivu suppona chi tutti sti cosi in cui sogu da partuttu
Pouvaient m’occuper aussi
Mi pudivani accupà
Mais dans ce sens il n’y a rien de fait
Ma in stu senzu un c'è nudda di fattu
Car si je suis partout à cette heure il n’y a cependant que moi qui suis en moi
Chi, s'eiu sogu da partuttu à st'ora parò un ci sogu cà eiu ad essa in me stessu.
Obus couleur de lune, Calligrammes. Guillaume Apollinaire
Cusi beddu sti fulgari chi accendini a notti
Elles montent sur leur propre cime et se penchent pour regarder
Coddani à li sò pinzi, si sporghjeni à fighjulà
Ce sont des dames qui dansent avec leurs regards pour yeux bras et coeurs
Sò donni chi baddani cù li sò sguardi par occhji, par bracci e par cori
J’ai reconnu ton sourire et ta vivacité
Ci aghju vistu eiu tò surisu, ancu la tò vivezza
C’est aussi l’apothéose quotidienne de toutes mes Bérénices dont les chevelures sont devenues des comètes
È ancu l'apoteosi ghjurnaliera di tutti i Berenici mei cù li capidderi chi
sò turrati cumeti
Ces danseuses surdorées appartiennent à tous les temps et à toutes les races
Ssi baddatrici stradorati chi sò da tutti i tempi e da tutti i razzi
Elles accouchent brusquement d’enfants qui n’ont que le temps de mourir
Parturisciani d'un colpu di ziteddi chi nun hani u tempu cà di mora
Comme c’est beau toutes ces fusées
Cusì beddu sti fulgari
Mais ce serait bien plus beau s’il y en avait plus encore
Ma saria ancu più beddu s'eddu ci n'erani ancu più massi
S’il y en avait des millions qui auraient un sens complet et relatif comme les lettres d’un livre
S'eddi erani à milioni avariani tandu un sensu totali, rilativu comu i lettari d'un libru
Pourtant c’est aussi beau que si la vie même sortait des mourants
Beddu quantu chi a vita stessa surtessi da i murenti
Mais ce serait plus beau encore s’il y en avait plus encore
Ma saria ancu più beddu s'eddu ci n'era ancu più massi
Cependant je les regarde comme une beauté qui s’offre et s’évanouit aussitôt
I fighjulgu parò comu una bidezza chi si dà e sparisci d'un colpu
Il me semble assister à un grand festin éclairé a giorno
Mi pari di veda una magnaria maiora ed accesa cum'è se fussi ghjornu
C’est un banquet que s’offre la terre
Un branculatu a chi a tarra s'invita
Elle a faim et ouvre de longues bouches pâles
T'ha a fami ed apri palidi bocchi longhi
La terre a faim et voici son festin de Balthasar cannibale
T'ha a fami a tarra ed eccu u sò festinu di Baldassari cannibali
Qui aurait dit qu’on pût être à ce point anthropophage
À pinsà chi si pudiva essa tantu antropofagu
Et qu’il fallût tant de feu pour rôtir le corps humain
E ch'eddu ci avaria vulsutu tantu foccu da arrusta u corpu umanu
C’est pourquoi l’air a un petit goût empyreumatique qui n’est ma foi pas désagréable
Sarà par quista chi l'aria si teni un gustu di brasgia impireumatica chi nun è parò spiacevuli
Mais le festin serait plus beau encore si le ciel y mangeait avec la terre
Ma saria ancu più beddu stu festinu se u celi ci magnava insemi cù a tarra
Il n’avale que les âmes
Un inghjotta cà animi
Ce qui est une façon de ne pas se nourrir
Una manera d'un nutriscia si micca
Et se contente de jongler avec des feux versicolores
E s'accuntenta di ghjuculà cù focchi versiculori
Mais j’ai coulé dans la douceur de cette guerre avec toute ma compagnie au long des longs boyaux
Ma sogu intrutu ind'a dulcezza di sta guerra insemi cù tuttu a me cumpania longu longu à longhi boyaux
Quelques cris de flamme annoncent sans cesse ma présence
Unipochi di gridi di fiari annunziani sempri e sempri la me presenza
J’ai creusé le lit où je coule en me ramifiant en mille petits fleuves qui vont partout
Aghju fattu eiu u lettu induva corgu ramificatu in middi e middi fiumiceddi chi vanni da partuttu
Je suis dans la tranchée de première ligne et cependant je suis partout ou plutôt je commence à être partout
Sogu ind'a tranchée di prima ligna ma parò sogu in agni locchi o megliu cumenciu ad essa da partuttu
C’est moi qui commence cette chose des siècles à venir
Sogu eiu à cumincià sta cosa di ssi seculi da vena
Ce sera plus long à réaliser que non la fable d’Icare volant
Sarà più longu à fà cà a ciò ch'un è micca a fabbia di Icari vulanti
Je lègue à l’avenir l’histoire de Guillaume Apollinaire
Laccu à u futuru a storia di Guillaume Apollinaire
Qui fut à la guerre et sut être partout
Chi fù à a guerra ed ha sappiutu essa da partuttu
Dans les villes heureuses de l’arrière
Ind'i città biati di l'arriera
Dans tout le reste de l’univers
Ind'u restu di l'Universu
Dans ceux qui meurent en piétinant dans le barbelé
In quiddi chi si ni morani zappitendu ind'u barbelé
Dans les femmes dans les canons dans les chevaux
Ind'i donni ind'i cannoni ind'i cavaddi
Au zénith au nadir aux 4 points cardinaux
À u capitu zenitu à u nadir à i 4 punti cardinali
Et dans l’unique ardeur de cette veillée d’armes
E indi l'unica ardori di sta notti nanzu à a battaglia
Et ce serait sans doute bien plus beau
E saria ancu più beddu
Si je pouvais supposer que toutes ces choses dans lesquelles je suis partout
Sè pudivu suppona chi tutti sti cosi in cui sogu da partuttu
Pouvaient m’occuper aussi
Mi pudivani accupà
Mais dans ce sens il n’y a rien de fait
Ma in stu senzu un c'è nudda di fattu
Car si je suis partout à cette heure il n’y a cependant que moi qui suis en moi
Chi, s'eiu sogu da partuttu à st'ora parò un ci sogu cà eiu ad essa in me stessu.
Obus couleur de lune, Calligrammes. Guillaume Apollinaire
21/05/16
À la Renomée des Escargots (10)
Ricordi, ricordi...
"A me cara indiavulita quidda sera mi dava da magnà, da u balcò apartu di a sala à magnà, fighjulavu baddà l'architeturi che Dui facci cù i vapori, o maravigliosi palazzi di l'impalpevuli. In tra mè stessu, mi diciva, trà a me cuntemplazioni :"... Comu sò beddi tutti sti fantasmagurii, guasgi quantu à l'occhji di a me cara, a tuntina mustruosa, occhji verdi."
D'un colpu, ind'i costi, mi pigliedi un cazzotu, sintedi una voci roga e carina, una voci isterica e arrighita da l'acqua vita, a voci di a me cara chi diciva : "L'eti à magnà, o nò, sta suppa, o spezia* di rinvidarolu di nuvuli ?"
La soupe et les nuages. Ch Beaudelaire
*(scrittu s... b..., par sacré bougre, ind'u testu francesu.)
"A me cara indiavulita quidda sera mi dava da magnà, da u balcò apartu di a sala à magnà, fighjulavu baddà l'architeturi che Dui facci cù i vapori, o maravigliosi palazzi di l'impalpevuli. In tra mè stessu, mi diciva, trà a me cuntemplazioni :"... Comu sò beddi tutti sti fantasmagurii, guasgi quantu à l'occhji di a me cara, a tuntina mustruosa, occhji verdi."
D'un colpu, ind'i costi, mi pigliedi un cazzotu, sintedi una voci roga e carina, una voci isterica e arrighita da l'acqua vita, a voci di a me cara chi diciva : "L'eti à magnà, o nò, sta suppa, o spezia* di rinvidarolu di nuvuli ?"
La soupe et les nuages. Ch Beaudelaire
*(scrittu s... b..., par sacré bougre, ind'u testu francesu.)
19/05/16
U poccu e u tantu
Che tù sei mortu o Linà...
Se eru statu eiu di sti maghi Egiziani,
Se eru statu eiu di sti maghi Egiziani,
Avariu sappiutu, eiu, o Linà,
Comu fà à cacciatti da cuì !
Avariu imparatu da ssi mondi anziani,
À paratti, à fatti tragulinà,
Da veda la tò pena cumminuì.
Se eru statu di ssi pro' miliziani,
T'avariu salvatu, eiu, o Linà.
Comu è, e par quali e par chi ?
Che tù sei mortu, o Linà.
Avariu imparatu da ssi mondi anziani,
À paratti, à fatti tragulinà,
Da veda la tò pena cumminuì.
Se eru statu di ssi pro' miliziani,
T'avariu salvatu, eiu, o Linà.
Comu è, e par quali e par chi ?
Che tù sei mortu, o Linà.
13/05/16
Fantassinu
"La guerre, un massacre de gens qui se connaissent pas, au profit de gens qui se connaissent mais ne se massacrent pas." Paul Valéry
O Linà* fantassin, mundulatu mondogliu... Eri tù prontu à mora, à guardà da vicinu ciò che tù t'eri datu à destinu. Ed è ghjuntu cuì, assassinu e vistutu di dolu.
O Linà* fantassin, mundulatu mondogliu... Eri tù prontu à mora, à guardà da vicinu ciò che tù t'eri datu à destinu. Ed è ghjuntu cuì, assassinu e vistutu di dolu.
T'ha vistu, imaginatu animali, t'ha tiratu, t'ha vistu à dinò, à omu naturali, t'ha purtatu culà ind'i Grotti di T...
Ciò ch'è cuntatu cuì, sò fatti auspicali.
Ciò ch'è cuntatu cuì, sò fatti auspicali.
Parò cuì, à mezu à sti straggi maiori, impotenti parivani l'aurispici e listessi i mazzeri, i nostri, persi e troppu aluntannati da i sò povari paesi.
À tumbacci cuì, nò, un erani micca eddi.
Erani quiddi altri. Quiddi à purtà uniformi cù palmi à li caschetti. Erani generali, par certi marisciali. E Linard à mezu era, eddu, un simplici suldatu.
À tumbacci cuì, nò, un erani micca eddi.
Erani quiddi altri. Quiddi à purtà uniformi cù palmi à li caschetti. Erani generali, par certi marisciali. E Linard à mezu era, eddu, un simplici suldatu.
A guerra s'aviva tombu ancu i nostri proprii Mazzeri ! Mancu à dì.
(*Apocopa di a casata di Linard; da veda, ind'i bigliettini passati)
Guerra, madre di pocu amori
E s'ospitani via i destini mortali,
Fiumi, celi e arii, acqui di Flegetonti.
Ind'i Locchi Migliori s'aprani i purtali
Ghjudicani prestu culà i putenti Ariconti
(Cu li sò toghi bianchi, panni sarcerdotali,
Chi sò figlioli d'Ateni, figlioli di Creonti.)
À noi chi ci hani fattu vinti o firiti ed ancu par certi, tonti !
12/05/16
I viacruci di maghju (1916)
Lejean, u capitanu :
"Et puis, l'obus boche est tombè sur le clocher, en janvier l'an dernier... Regardez, caporal, le miracle : la Vierge, est restée plantée là, en équilibre, au sommet du clocher ! Les gens du patelin disent que quand la Vierge tombera, la guerre cessera !
Chez moi, mai, c'était le mois de Marie, le rosaire, les prières du soir. J'étais enfant de chœur. J'aimais tant la douceur de ces jours. Le soir, après l'école*, on courrait vers les champs pour y cueillir des fleurs, on disait le rosaire, les prières s'égrainaient et élevaient nos âmes. Mai était un mois paisible. Nos mots montaient au ciel, portés par ces parfums : "Notre Mère qui êtes aux cieux..."
Cette guerre ne respecte donc rien, et sans échappatoire. Et la grâce divine a oublié nos jours. Je croyais aux miracles. La Vierge tombera mais rien ne cessera. C'est pourtant si joli d'ériger des statues. Et la vie est si longue qu'on peut se la gâcher, un peu."
*(Eiu, scularu, ini scola un ci eru andatu tantu, và ! A scola, a meia, era quidda di i sgiotti, di li stretti, di i viottuli turduleschi e di l'accurtatoghji. Chjassi frusti senza fini d'omi frusti, ghjunti à i cunfini, ma vinti da un simpiternu catinacciu e rà, rà, rà ! Respici fini.)
10/05/16
Assioma e cunsequenzi
Avivu imparatu, u ghjornu, u primu assioma :
La ligne droite est le plus court chemin d'un point à un autre.
Corollaire 1 -Il n'y a qu'une seule ligne droite passant par deux points.
Corollaire 2 -Deux droites qui ont deux points communs coïncident dans toute leur étendue.
La LIGNE BRISÉE est une ligne formée par des portions de lignes droites.
La LIGNE COURBE est une ligne qui n'est ni droite ni brisée (...)
Era tuttu capiscitoghju chi nostra vita stessa era cusì fatta, à ligni dritti, ligni doppii e torti (curvi), certi tronchi ! Certi volti sbagliati o com'à oghji... truncati.
E ssu silenziu chi v'arruina.
08/05/16
7 mai 1916
Dimanche, 7 mai 1916
Que dire ? Ici, c'est toujours pareil (ch'avivu da dì ?). Je poursuis mon instruction pour passer sergent et je continue mes leçons de lecture, d'écriture et de géométrie.
Aujourd'hui est un triste jour car je me suis perdu un ami cher, (Linard un parisien qui avait toujours de bonnes histoires). C'est ainsi que voulez-vous...
Donnez moi déjà des nouvelles du village, de la maison. Avez-vous enfin une adresse de Jérôme à que je peux écrire un peu ?
Je vous embrasse toutes à deux.
Porté disparu, côte 742
U toni sordu s'avviccinò, d'un colpu sparò u sonitu.
Piuvivani bombi à paghjulati. U bottu di i tiri di barrage di l'uni e di l'altri, alusinava a campagna e intrunava l'aria. Sara statu un'ora di mani, vidivami com'à meziornu, par divvi. À mezu à sta tunizata maiora, fù chersu à Linard.
U capitanu Lejean mi chjamò, mi dissi : "Caporal, donnez ce pli au coureur, qu'il l'apporte au plus vite au poste avancè de la côte 742."
Chjamedi à Linard ch'eddu purtessi u piegu culà. Denduli l'ordinu li dissi : "Fais attention à toi soldat."
"Ça va Sarratu, t'inquiète, j'ai l'habitude. Côte 742 !" Funi i sò ultimi paroddi.
Appena ch'eddu era partutu, l'alimani duppiavani i tiri. A mani, ch'avivu da vedalu par l'ultima volta, l'amicu innamuratu, un mi la pudivu mancu pinsà !
Parò, u lindumani, a dumenica a sera, Linard fù dichjaratu "portè disparu" da Lejean. Presu, com'à a volpi, in quiddi tavunacci di bombi chi parivani lavi, certi pieni à acqui, d'altri pieni à toppi, à cadaveri disanguinati, cadaveri mozzi, cadaveri capimuzzati e ancu peghju, tutti posti cusì in sipulturi spietati. Arpia a tarra, arpia.
Culpacciu !
Cianga, tarra, acqua...
"Cusì strana ch'edda è a tranchée. Si trova, omu, stupitu d'avè à scopra chilometri di stretti, cusì strinti chi l'orlu di u sacu, u bidò, i bisgiacchi e manichi ci si strufinani e ci si battini. O chi vita ! Cianga, tarra, acqua. Ni semi, impregnati, tinti, impastati. Tarra, ci si ni trovu da partutu, ind'i stacchi, ind'u fazulettu, ind'i panni, ind'u magnà. Tali à una santavuglia, qualchi sunniacciu di tarra e di cianga, ch'un pudeti mancu pinsà u tuccà ch'e t'aghju : u fucili meiu pari d'essa statu appena zuccatu ind'a tarra."
Henri Barbusse, Lettres de Henri Barbusse à sa femme, 1914-1917, Flammarion, 1937.
05/05/16
Ascinzioni 1916
Fighjulgu a puzza di li bombi e com'eddi scuppitteghjani. Pensu com'e possu e basta. Sentu e vegu u mondu chi si ni và à mali cù, sempri vicina à noi, a Tarra Madre pronta à inghjuttassi tuttu : e l'animali e l'omi, l'ossi, l'arburi, i pianti, u materiali.
U sò sigrettu à quissa ? Fà rinascia e rinascia à dinò a vita da u sò senu. Sempri è stata cusì a vita di a tarra: prima à magnassi tuttu, l'unu appressu à l'altru, à bia lu sangui nostru, l'olghju di li mascini cù lu farru primurdiali. Pezzi, gocci, casci, rocchji, frasconi, sò par edda bucconi di rè ! Sempri sotta e bassa, surpa i liquidi vitali, incincciata s'imbriaca à a muta. E quandu ghjunghji l'ora ghjusta, sà renda da la sò matrici e da li sò visceri a vita ch'edda s'era pigliata. Si veda ributiscia pianti, animali. Tarra marturiata, tarra, vera conca battismali, sà purtà à u mondu à sò forza vitali. Chi saria a tarra senza l'omi ?
A tarra è bon' lavuratrici, l'omi eddi, sterminatori, sò boni suminadori !
U celi frema mutu e s'ammanta di neru.
E Ghjesù, martiriatu anch'eddu, si ni codda culà.
01/05/16
Clair de lune
À mezu à stu scumbugliu Guillaume (chi un era mai solu, chi li stava sempri la sò musa accantu !), dissi cù Linard : "O toi l'accidenté qui dit des poésies en-dehors de nos lignes. Je vais t'en apprendre quelque unes, deux, trois cent si besoin, juste pour te calmer. Je t'en apprendrais mille pour te garder en vie et même s'il le fallait je t'en dirais onze mille..." E pò si missi à rida.
"Demain, si on est encore là, je te dirais celle de l'Alouette et tu finiras de t'énerver !"
L'aghju imparatu anch'eiu sta puesia lunaria e mi l'aghju missa in corsu, com'e pudivu:
O luna melifluenti à i labbri di li scemi
Sò ingordi sta notti i borghi e l'arbureti
L'astri ripresentani bè l'apetti, lieti, lieti
Di stu meli luminosu chi da l'imparguliti sgutta
Ecculu dolci, dò chi fala da lu celi
Agna raghju di luna è un favu di meli
Ed eiu piattu, induvinu avali sta dolci avvintura
Mi veni a paura di l'aghigliu chi brusgia di ss'apa Arcutura
E chi mi messi in manu raghji e faldi sbagliati,
Chi pigliedi u sò meli lunariu à chjappali tagliati
(Et prit son miel lunaire à la rose des vents...)
Di G. Appolinaire, Alcool (1913)
Orfeu
Ah, arrête de me lire.
Laisse-moi rester seul,
E và, vis ta vie, và,
Vis ta vie régulière,
Éteins-moi,
Et mène tes mensonges.
Arrête de me lire.
Et laisse-moi, à moi,
À tous mes impossibles,
Et à mes songes aussi.
O ma caglia e laccami stà solu !
Và, laisse-moi, je te prie,
Moi, moi, je dis que la guerre est jolie.
Chi sogu di l'artiglierì.
Je descends aux enfers,
Mi ni falgu in infernu.
Alors, laisse-moi seul,
Sogu di li surreni,
È cusì, ch'eiu vogliu...
(Ancu s'eddu un è veru).
30/04/16
Nun scriva !
Ne demande qu'à Dieu... qu'à toi, si je t'aimais !
A v'aghju detta di Linard, sempri eddu, smiraculatu, di punta à a mitraglia, si missi à diclamà ?!!!
Eiu, "Volti o tontu ! Reviens !"
M'ha custretu d'andà à circaddu à u scupertu. O scemu che tù sei...
M'ha dettu chi sta puesia cuntava la sò vita. Ch'edda diciva ciò chi n'era d'eddu. Tintacciu, chi vuleti... Pianu, pianinu, s'appunta u branu, ch'emi à fà ?
Dici a puesia :
O ma và e nun scrivà mi micca.
Sò tristu mi ni vulariu andà.
L'istatini senza tè,
sò notti senza focchi,
Aghju strintu i bracci
Ch'un ti poni tuccà,
E se mi picchju u cori,
Sò di sangui i ribocchi.
Và, nun scriva, và.
Les beaux étés sans toi, c'est la nuit sans flambeau.
J'ai refermé mes bras qui ne peuvent t'atteindre,
Et frapper à mon coeur, c'est frapper au tombeau.
N'écris pas !
N'écris pas. N'apprenons qu'à mourir à nous-mêmes.
Ne demande qu'à Dieu... qu'à toi, si je t'aimais !
Au fond de ton absence écouter que tu m'aimes,
C'est entendre le ciel sans y monter jamais.
N'écris pas !
N'écris pas. Je te crains ; j'ai peur de ma mémoire ;
Elle a gardé ta voix qui m'appelle souvent.
Ne montre pas l'eau vive à qui ne peut la boire.
Une chère écriture est un portrait vivant.
N'écris pas !
N'écris pas ces doux mots que je n'ose plus lire :
Il semble que ta voix les répand sur mon coeur ;
Que je les vois brûler à travers ton sourire ;
Il semble qu'un baiser les empreint sur mon coeur.
N'écris pas !
Marceline Desbordes-Valmore (1786-1859)
29/04/16
Nantu un pezzu di carta...
Retour aux avant-postes. Il pleut. (Ici, il pleut toujours, da ascimiscia.)
Intanati in un cagnà : tola, una, candela, una, letti trè, e basta (ci stavami eiu, à Linard e François un suldatu Parighjinu). Nienti à fà cà passà e ripassà u libru di i nostri guai. Di quiddi ch'eddi ci davani, e di quiddi chi ci purtavami da par noi (e Linard nostru campioni !), ed i guai lasciati più indà.
In tarra m'aghju trovu stu pizzateddu di carta scritta, lasciata da qualchi suldatu inglesu passatu par cuì, poccu nanzu.
28/04/16
A grande Guerra
"À maghjera, u ghjornu, erani dui, babbu e figliolu. U ghjuvanuteddu lavurava cù dui boii da coppia neri, poccu nanzu à u vecchju attimpatu, faccia gattiva, chi eddu stava darretu à un paghju di boii rossi.
Ci voli à sapè chi u ziteddu era natu mutu.
Li fà mottu, u vecchju à u ziteddu, di compia u travagliu.
S'affaccani tandu dui frusteri : un omu vistitu d'un abitu biancu, adossu un manteddu turchinu, accumpagnatu d'una donna capu piattu d'un fazulettu.
Tandu, l'omu s'avviccina e dici à u ghjuvanottu: "O amicu, dimmi comu ti chjami ?" U ziteddu, bruntula, nun pò risponda chi paroddi un ni pò dì.
L'omu à u ziteddu : "Cunnoscu a tò disgrazia. Dimmi, vularii à guarisciati, chi ti possu eiu guariscia, u mè figliolu ! Sogu quiddu chi pò tuttu. Barattemii ? Ti rendu a boci e tu mi dai un boiu neru."
U ziteddu s'indinughja e fendussi capiscia, fà mottu ch'eddu i daria tutti i boii, i neri cù i rossi.
Tandu u frusteru, cù un dolici surisu dissi: "U me figliolu, và e dumanda à babbitu s'eddu saria capaci à dammi i sò boi ? E e pò volti à diddami."
U ziteddu si facci capiscia ma u babbu un voli senta :"Ma sarè pò tontu, nò !? Eri prontu à dà più da che ti era dumandatu ?! Và e diddasi chi boiu, un ni dogu cà unu, un neru, e basta !"
Tandu u frusteru à u vecchju : "Veni aghà cuì o disgraziatu ! Ch'hai fattu ? Nun la sà ? Aghju prumissu a parodda à u tò figliolu e cusì, parlarà. Và, piglia e tombami subitu, subitu stu torru neru."
Sintendu tamanta boci u vecchju, impauritu, s'avedi chi l'omu è di st'omi suprani.
À l'ordini, u vecchju, calà u capu senza mancu pudè parlà. Piglia e scanna u torru chi si ni fala in tarra in una sanguiniccia di quiddi.
U frusteru fighjulava u ziteddu e li dissi : "Avà parla, o povaru figliolu d'un babbu infamu". Tandu, s'apprani, i labbri e u ziteddu si metti à parlà. Miraculu ! Chi maraviglia, è guaritu. U chjucchettu piegni, si lampa in tarra e basgia l'abitu biancu di a Parsona Divina.
L'omu, à u vecchju : "Ch'eddu sia fattu u tò destinu. Tu chi niguziavi u prezzu di a guarisgioni di u tò figliolu, tu chi ti eri oppostu à l'offerta di cori ch'eddu facciva, sarè tù u strumentu di u scumpimentu di stu mondu ! Piglia stu sangui che tu vedi, empii a tò otra e sversala doppu ind'u fiumi chi li sò acqui insanguiniti si sparghjessini da partutu à distrughja u mondu interu. Disgraziatu, disgraziatu, un sai micca ciò ch'hai fattu !"
Quandu sintintedi ssi paroddi, a Donna (era a Vergine Maria chi parlava), dissi à u sò Cumpagnu: "Rifleti, à ciò che tu voli fà, o Figliu Divinu. Voli à distrughja quiddi chi par chi sei mortu tu ? Pardonna, và, pardonna !"
"Nò, dissi à Cristu, m'hani fattu soffra chi sò cori di petra. Ssu babbu chi rifiuta à u figliolu stessu di fassi veda generosu. Vogliu à spiantà ssa razza. È piena l'otra. Vai, maladettu e lampa u sangui ind'u fiumi."(1)
E Cristu richjamò l'omu : "Nò, dissi u Signori, ch'un spiantarghju u mondu par via di tè. Camparani cum'eddi sò l'omi, crudeli, piccatori. Lampa u sangui in tarra. Nasciarà tandu d'eddu a guerra chi purificheghja u mondu...
(... È cusì vensi a grande guerra a cuntava zia Serena)"(2)
(1) Da veda, Esodu 10 e 11 (pari ch'eddu ci sighi qualchi legamu tra stu racontu e quiddu di u Libru ?)
(2) Missu in corsu da a versioni francesa di Racconti Corsi di E Southwell-Colucci, p123 e seg. Edizioni Mediterranea, u Borgu,1997
26/04/16
L'Attawapiskat semi noi
Semi frateddi vostri, cù listessu destinu :
Cù li Kuujjuak, figlioli di u ghjacciu,
E li Pimicikamac, di trivuli figlioli.
Cadaveri piscati, casticati, acciaccati, Attawapiskat, Pimicikamac, Kuujjuak,
Semi insemi à voi, figlioli di sta tacca.*
*Les indiens du Canada préfèrent mourir, M le magazine du Monde, 22/04/2016
21/04/16
Арал Теңізі*
(Tell me why, still your heart, steel, looks like the Aral sea* ?)
Un ti ramenti la sera à lu ziglioni ?
Cun parintedda e risati à millioni,
Impruvisavami, erami tandu campioni,
À purtà la boci, più forti di u lioni !
Musa, aiuttami, aiò :
Bateddu à mezu à a rena, battutu d'un aspru ventu
Senza illusioni alcuna parchi eddu s'è spentu
Riscaldatu, notti e ghjornu, da un soli fatali.
Un ghjova à nissun' ciò ch'arresta à fanali,
È un disertu mutu, senza sperenz'alcuna.
È ciò chi arresta à acqua poccu à poccu, ammalancuna
L'omi, a roppa viva, l'ultimi animali.
Chjamu à l'acqua nuvella, construimi un matrali !
E femmi riturnà u sangui, ch'eddu riveni,
Ch'eddu annaqui, torra, lu tò cori, le tò veni.
E chjamu avali à Diu, ti pregu :
Aluntani par sempri ssa cunfronta finali.
20/04/16
Elegia d'esiliu
Ligna appressu à ligna ti spulu cù un arti chi mi fù datu indi i primi paroddi d'un libru.
Stò cuì, à nomi toiu e sigondu à lu tò desideriu, à ringrazià la tò scorta. Scorta, chi t'ha accumpagnata à st'ultimu viaghju e ch'invitaraghju, eiu, à taglià à l'accorta l'Addiu e à raghjunghja a cena chi cunveni à lu ricordu toiu.
Mi parmettarè di fighjulati, avali chi tù sè isciuta da mè e ch'e sogu isciutu da tè, trem'in dui salvi, come pudaria essa purificata a prosa nantu à a petra chi verdisci, a petra chi ghjaddisci, mentri chi à tò assenza, edda, scorri. Mi parmittarè di cogliavvi, tù insemi à lu tò nomi, tali à passenti chi stariani à spiculà l'alivi (da cugliadori sminticcati), alivi sempri cuperti di petriceddi. Aiò, andemuccini trem'in dui, tù ed eiu, in dui sensi opposti :
Tù, ti n'andarè par un'antra vita. Una vita prumessa da a lingua, à un lettori chi si saria salvatu da a caduta d'un astru cilestu.
Eiu, mi n'andaraghju ad un scontru, parrechji volti attimpatu, cù a Morti, à chi avivu prumissu, in una puesia passata, una cuppa di vinu. Un n'avè primura par u pueta s'eddu dici bucii, chi quissu nun sà mora cà in amori, e chi, i tarritorii di u cori si tenani beddi aparti à l'attraenti invasioni.*
*Da a versioni francesa (data da Faruk Mardam-Bey e Elias Sanbar) di, Présente absence, Mahwud Darwich, p5 e seg. Actes Sud 2006.
18/04/16
Ingaladisciasi
À Santu Casta
Di fatti, Linard era cuì, stesu, durmiva... :"O Linard, c'est moi, réveille-toi !"
-"Sarratu, tu n'es pas dans les doux bras de Lorette ?"
-"Loretta est partie, envolée..."
-"Et ?"
-"Et... Je n'avais pas le coeur à rester en ville."
-"Alors, tu vas te morfondre comme moi ?"
-"(...) Se morfondre, se !?
-"Se morfondre, ça veut dire aimer et vivre son absence. Ça veut dire que les bombes peuvent pleuvoir et que tu vas t'en foutre. Ça veut dire que même en temps de paix, tu vis en temps de guerre et que en temps de guerre chaque coup compte double, compte triple. Ça veut dire qu'à chaque lettre qui arrive, sans t'être destinée, tu vas penser à elle, mais qu'elle t'écrira pas. Se morfondre, ça veut dire, ne pas bouger alors que tout bouge autour de toi. C'est tout ça se morfondre. C'est.. "
-"Oh ma basta ! Pour mon compte à moi, maintenant, Loretta est tranquille. Je ne vais pas me battre. Allez, viens, on se fait une partie de cartes, on se fait ?"
(Intra mè stessu : "Animu ! Mì, mì à Linard : u ingaladatu ! Je ne vais pas me morfondre, un m'aghju da pò micca "murfonda"... Megliu, m'ingaladisciaraghju ! Guardami aghjà ssi nivuli, s'eddi sbottani sta notti và ch'in villa, hai da veda tù u scappa scappa... Loretta, edda, era luntana, a sappivu, era u sò destinu cusì, ha fattu bè à scappà.)
Michelangelo, Sibilla della “Genesi“, Città di u Vaticanu
17/04/16
À la Renommée des Escargots (9)
À a tinta MR
Loretta era à purtata di voci, di nasu guasgi. U souvenir di u sò parfumu impiiva tutti i ricordi mei. Quandu semi ghjunti à la Renommée, aghju subitu dumandatu appressu à Loretta a meia.
Ma, Loretta un c'era.
Aghju dumandatu à veda à Madama Hairon ha dettu ancu megu chi Loretta aviva scappatu, ch'una mani avivani trovu à sò camara biotta, ch'eddi l'avivani circata, ch'edda si era laccatu tutti i sò panni. "La garce (?) Lorette... elle a quitté la maison il y a de cela 6 jours... sans rien dire à personne... nous la traitions si bien... ma rose... presque mon meilleur gain... la remplacer... la garce ! Si vous la trouvez et me la ramenez il y aura un quelque chose pour vous les garçons... Heureusement ce n'est pas la fin de la Renommée... Il y en a d'autres, des filles, des milliers... vous m'entendez, des milliers !"
Uhhh, iè, sigura, avivu da fà piaceri à sta macaredda puzzichenti, unghjipinti e faccipitturita, pudiva aspità, quista.
Aghju laccatu culà à Ghjuvani Maria in bracci à una, e mi sogu ritruvatu à girandulà solu par ssi carrughji impiuti à suldati spargugliati imburdaticci di vinu, di birra, di scaghjulatti riisciuti, di scaghjulatti mancati, di viti par avali risparmiati ma di viti straziati, stracciati à morti.
I "Caressez-moi, caressez-moi..." di Loretta, ch'edda mi diciva di a sò boci calda mi mancavani, avà e cuì ancu di più cà prima, quandi nò erami intarrati, 20 chilometri fà (!!!)
Un n'avivu cà una cosa in capu e mi viniva in francesu : "Lorette tu me manques !"
A me pena di c... era divintata pena di cori. Mancu à dì !...
"La nuit n'a qu'à tomber... désormais, Linard, nous sommes deux."
16/04/16
À la Renommée des Escargots (8)
Oghji, sunata era l'ora di a liberazioni : partivami in parmissioni !
Eiu :"Dis-moi o Linard, ce soir, tu viens avec nous en ville ?"
Eddu :"Tu sais Sarratu, je ne crois pas, vas-y toi. Je ne supporte plus les filles de la Renommée que tu sembles apprécier."
Eiu :"Alors, aux cuisses de ces femmes, toi, tu préfères tes draps froids?"
Eddu :"Oui, je crois. J'ai la nausée."
Eiu :" Dis-moi Linard, puisqu'il n'y a que cela qui compte: ce "G majuscule", tu sais, celui qui accompagne ces "lettres typographiées", c'est celui d'un prénom, mais lequel ?"
Eddu : "Celle que j'ai connue, (décidément il n'y a qu'a toi que je puisse dire ça), avant, s'appelait Geneviève. Aujourd'hui, comment elle s'appelle, ça, je ne le sais pas ?"
Eiu :"Reste lui bien fidèle, ça sert à quelque chose ! Toi, garde le camp ! (bassu, bassu) : Povaru à tè, povaru à tè bè, và. Vai, tù, à pischittà i bucchjuli di l'assenza."
" Bon, o Linard, moi, j'y vais... je vais aux Escargots ! "
(Eiu à Ghjuvani Maria u Carbinesu) : O Ghjuvan Marì, emi à andà ni ?"
Ghjuvani Maria, sempri prontu à perdasi : "Ihhh, tu sì chi nò !"
Tranchée
"Mon amour est puissant, j'aime jusqu’à la mort."*
Ghjuvanotti à voi altri mi dogu come facci la sposa
Cun un amori putenti vi tengu sin'à a morti
Piatta in tarra prufonda v'aguattu invidiosa
U me corpu fattu à sarpa è un basgiu chi mordi...
*Da, Guillaume Apollinaire, Tranchée, in Calligrammes, Poèmes de la paix et de la guerre (1913-1916)
Scimità e malora
Mezu à ssi tempi scemi, a nostra a communanza era quidda di a malora, quista era ben'intesa e a spartivami bè e altru cà bè. Fighjulava à Linard intramannatu chi si scumpacinava à strappitera cù i sò amori passati e tandu, mi dumandava se a scimità era di sti tempi particulari o s'edda era stata da l'omi, e da sempri ? A risposta, l'avivu, l'avivu.
14/04/16
À la Renommée des Escargots (7)
Dumani, parmissioni !
Linard, sempri eddu, persu ind'i sò pinseri, si ni stava cori nieddu, à dumandassi : "Comme c'est drôle l'absence... Moi qui serais mort pour elle. Pourquoi je ne suis pas mort ?"
A truppa edda cantava :
"Quand au bout d'huit jours
Le r'pos terminé,
Nous allons reprend' les tranchées,
Notre vie est si utile
Car sans nous on prend la pile.
Oui, mais maintenant
On est fatigué
Les hommes ne peuv' plus marcher
Et le coeur bien gros.
Avec des sanglots
On dit adieu aux civlots.
Adieu la vie, adieu l'amour,
Adieu toutes les femmes.
C'est bien fini, c'est pour toujours,
De cette guerre infâme.
C'est à Lorette, sur le plateau,
Qu'on doit laisser not' peau
Car nous sommes tous condamnés
C'est nous les sacrifiés !
Huit jours de tranchées,
Huit jours de souffrance,
Pourtant on a l'espérance
C'est enfin la relève
Que nous attendons sans trêve.
Quand avec la nuit, dans le profond silence,
On voit quelqu'un qui s'avance,
C'est un officier de chasseurs à pied,
Qui vient pour nous remplacer.
Doucement dans l'ombre,
sous la pluie qui tombe
Nos petits chasseurs viennent chercher leur tombe."*
Ed eiu, pinsavu à Lorette (ma micca quidda di a canzona), quidd'altra... quidda di a Renommée.
A v'aghju detta, oramai sappivu u francesu ma certi paroddi un mi vinivani micca : "R'pos", "pile" (une era micca a pila chi no cunniscemi), "civlot"?
"Not'" valiva par "nostra": "Laisser not' peau" viniva à dì, "lasciassi i coghji, l'assu". Tuttu viniva di a manera di dì. Com'inda noi i Bastiacci chi, quand'eddi parlani, e ch'eddu ci pari ch'eddi t'abbiani una castagna pilata calda in bocca. U "not'" era dunqua u "nostra" d'induva noi, ed u "nossstlu, nossstla" di l'amichi Bastiacci carrughjini. Chi vuleti, agnunu t'ha a sò manera di parlà. Suventi i suldati francesi di a truppa, u si magnavani l'r, l'uffiziali, nò.
In quantu di Lorette, a meia, edda facciva, a soia, a guerra. U sò campu di battaglia era u sò lettu, i sò numichi erani l'Omi, à sò parmissioni era quand'edda ci aspitava inghjò ind'u sò canapé di viddutu russinu. U soiu u capitanu, à piglià cura di a disciplina, era Madama Hairon vecchja ammasgiulona ingufidita da l'alcoolu e da notti e notti passati à vighjà, à cuntà i sò soldi, à fà bia, à chjavà ancu, quand'eddu li viniva, ogni tantu, in manu qualchi clienti abituali... Purcaccia !
* Da, CRID 14-18, Collectif Artois 1915.
13/04/16
Rimorsi
Un n'erami cà spectres agitès en tourbe cadencée, diciva à P.
I longhi i sugnozzi
Da viulini
Vaghjimali
Mi fragnani u cori
Filacori,
Centinnali
Affanosu
Diciaratu,
Quandi dindunani l'ori
M'arricordu
Ghjorni passati
E piengu
E mi ni vogu
Di voglia mala
Cu'n ventu malignu
Chi mi porta
Dà cuì e dà culà,
Comu è a cascia morta.
Da, Paul Verlaine, Poèmes saturnien
11/04/16
Silenziu (3)
À KP (ch'eddu sia ringraziatu)
U ghjornu ch'e vi dicu, si sintiva a branata. Par quiddi chi com'à mè, erani stati un tempu pastori, si pudiva dì ch'eddu si sintiva crescia l'arba, com'à u t... in manu. Un fiori biancu e sulignu, sbucciatu d'un puntali chjarisginu chi era statu stirpatu, brusgiatu da gasi murtiferi, ci fighjulava, vanu,vanu, ma risparmiatu. À manca, qualchi petri d'una muriccia, mi faccivani pinsà ch'eddu c'era statu una casa cuì, poccu nanzu. Poccu nanzu à ssi bumbardamenti che nò pativami avà. Bombi di farru, di focchi e di gasi, di quiddi gasi murtiferi chi v'assuccufeghjani appena ch'eddi vi toccani i pulmoni.
A fiancu à noi falavani l'omi, com'eddi sgottani in silenziu, i gocci immutevuli di l'acqua da mani di brani brumati. Oghji à setti ori emi persu à Roquet. In punta di morti un ha truvatu altru cà lintà un "Ahhhhh, je me meurs (mi ni morgu) !" e basta. Tintacciu, fù prestu fattu, intupizzatu !
"Si ni morani l'omi, à longu, parò u mondu eddu parsista ma, accadi sta stonda in cui, a morti d'un omu si cunfondi cun quidda di un mondu. È una stonda furtiva e silenziosa chi un disturba à nimu.
Ed è cusì chi, ustaculu tra eiu e u mondu, mondu chi mi vuliva pusseda, un ci n'era.
Pudivu avali porghja a manu, u pudiva tena, un n'arristava più nudda, ch'eddu un asistiva più."*
A morti di Roquet aviva da signà ssu cambiamentu. C'erami avvezzi à a morti. A morti, muta, edda, trasferiva à l'ingrossu.
Avivami mutatu mondu, un la sappivami ancora.
* "Jérôme Ferrari par lui-même", Jérôme Ferrari, in revue Décapage, Paris, Flammarion, Hiver-printemps 2016, p.79-82.
http://revuedecapage.blogspot.fr/
Capitanu k (3) rispinsoriu...
Sempri, sempri ssi chichenni à picchjammi in capu :
Dormi parpenna, dormi u me figliolu,
Aghju tanti beddi cosi par tè.
À zuccaru, ti daraghju à Lissandria,
À seti, ti daraghju à Constantinopoli,
Che tu ti possi andà à spassu,
Trè paesi, cù li sò prati fuiriti,
Cù li sò trè cuventini,
Da pudè dì i prigheri toi,
Dormi parpenna, dormi u me figliolu,
Aghju tanti beddi cosi par tè.*
* L Gaulis, capitaine karagheuz, p61, Coopérative Rencontre, Lausanne, sd, v 1960.
Dormi parpenna, dormi u me figliolu,
Aghju tanti beddi cosi par tè.
À zuccaru, ti daraghju à Lissandria,
À seti, ti daraghju à Constantinopoli,
Che tu ti possi andà à spassu,
Trè paesi, cù li sò prati fuiriti,
Cù li sò trè cuventini,
Da pudè dì i prigheri toi,
Dormi parpenna, dormi u me figliolu,
Aghju tanti beddi cosi par tè.*
* L Gaulis, capitaine karagheuz, p61, Coopérative Rencontre, Lausanne, sd, v 1960.
10/04/16
Silenziu (2)
N'avivu una tecchja, eiu, di tuttu stu rumori. Bramavu u silenziu. "U silenziu unica realtà, sola manera di sprimassi"*. Bramavu u silenziu e di u silenziu, i sò mughji.
*Cioran, Sur les cimes du désespoir.
Capitanu k (2)
Neru. Musica. Cantu.
Sentu trè boci di donni chi cantani (à paghjella ?)
Nun piglià i nostri marinà,
E andaraghju indi u mari
À circà, par tè, a mani.
Acqua salita, o mari, mai
Un ti possu scurdà.
Mari, maretta, portami,
L'accedu meiu, l'acceddu meiu.*
* L Gaulis, capitaine karagheuz, p51, Coopérative Rencontre, Lausanne, sd, v 1960.
09/04/16
Amnesia (3) Nun tardi.
A vita... un'ombra chi cammina.
Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow,
Ah, dumani, e pò dumani e dumani
Creeps in this petty pace from day to day,
Scorri, ciattu, ciattu, ghjornu appressu à ghjornu,
To the last syllable of recorded time;
Via à l'ultimu versu d'un tempu ricurdatu
And all our yesterdays have lighted fools
E, tutti li nostri arimani, hani rischiaritu, par i scemi,
The way to dusty death. Out, out, brief candle !
A strada ver'di a pulvarosa morti.
Spignati, o candeletta brevi, spignati !
Shakespeare, Macbeth, attu V, scena 5
07/04/16
Amnesia (2)
Erami vultati à a cota 23, puntu 257 induva chi si tiniva u nostru postu avanzatu. Stavami cum'à sempri aguattati, s'eddu si pò dì, in quiddi baracconi di toli mal'assistati, arrimbati à a tarra troscia d'un sbregliu chi sgucciulava notti è ghjornu, che noi avivami scavatu un mesi fà.
Ad agna colpu, agna fulgaru, ch'eddi sighini di i nostri o di i bosci, Linard faccia stravolta, frimava bocca aparta, abbagliulatu, scuzzulatu.
Vidivu bè ch'eddu era sempri cummossu, da a strana discursata di sta mani, da u restu. Ci vuliva à truvà qualcosa.
Tandu eiu, schirzosu : "O Linard, dis moi, si hier n'existe pas... demain est alors impossible, non ?!"
Tandu eddu pinserosu : "Vous savez caporal, hier seul n'existe pas. Il y a des hiers."
Eiu : "Umbeh !... Mais, aujourd'hui celui là, celui que nous vivons, il est bien seul et unique, n'est-ce pas ?"
Eddu: "Peut-être caporal, peut-être, mais, pour hier, c'est pas pareil."
Eiu: "Si ce n'est pas pareil pour hier, il y aura alors, soldat, des demains. Celui qui tu espères Linard viendra. Continue à rêver. Tu sais, il y a longtemps que j'ai compris qu'il n'y a que le rêve qui nous tienne éveillés. Continue à l'aimer."
Ch'avivu dà pò dì ?
Pariva ch'eddu si cuntintessi di a mè risposta, ma dumani s'attagna, s'attagna.
Inscription à :
Articles (Atom)